انواع سپرده ها

دفتر پیشخوان خدمات دولت حاجی حسنی(رها)
این وبلاگ در راستای اطلاع رسانی و خدمت رسانی بهتر به هموطنان عزیز و پوشش خبری مربوط به دفاتر پیشخوان دولت ایجاد شده است.
آدرس: زنجان ابهر خ طالقانی جنوبی جنب مخابرات ک ولی پ1
تلفن: 35275061-024
تلفن: انواع سپرده ها 35227680-024
تلفن: 35227669-024
فکس: 35246329-024
موبایل: 09331137957

تدوین خط مشی جذب انواع سپرده در شعب بانک ملت استان سمنان با رهیافت برنامه ریزی منطقه ای و مدل تغییر مکان سهم

هر اقتصاد پولی دارای یک سیستم مالی می باشد که بانک ها رکن اساسی این سیستم مالی هستند. امروزه از انواع سپرده ها بانک ها به واسطه ارایه خدمات مالی اعتباری متنوع و عدیده با عنوان سوپر مارکت خدمات مالی یاد می شود. تداوم حیات بانک موکول و منوط به جذب سپرده ها است. در واقع جذب سپرده محور و ستون عملیات بانکداری را تشکیل می دهد. انجام سایر وظایف و عملیات بانکی منوط به جذب سپرده می گردد، به عبارتی این وظیفه اساسی مقدم بر سایر وظایف بانکی می باشد (شایان آرانی، 1389) در حال حاضر با توجه به کاهش و یکسان سازی نرخ سود سپرده های بانکی در بین سایر رقبا، لزوم شناخت و آگاهی کامل از مزیت ها و توانمندی های بانک به منظور حصول به اهداف کلان و بلند مدت در امر جذب منابع جدید در اولویت بررسی می باشد. بانک ملت نیز در حال حاضر با 1811 شعبه در کل کشور و 14 شعبه در استان سمنان به عنوان یکی از بانک های بزرگ کشور در ارائه خدمات بانکی نیز از این امر مستثنی نمی باشد. روش تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات در مقاله حاضر مدل ضریب مکانی و مدل تغییر مکان سهم است که انواع سپرده ها از انواع مدل های برنامه ریزی منطقه ای می باشد. با به کاربستن مدل های مذکور در خصوص هر یک از 14 شعب نتایج به دست آمده حاکی از آن است که کدام شعبه در جذب کدام نوع سپرده مزیت دارد و می بایست امکانات انواع سپرده ها خود را در آن زمینه به کار گیرد.

سوال خود را در مورد این مقاله مطرح نمایید :

آسیب های شبکه های اجتماعی

راه حل های حقوقی در مواجهه با اثرات منفی توقف نماد معاملاتی شرکت های بورس اوراق بهادار

بررسی مسئولیت متصدی حمل و نقل در امور گمرکی

جایگاه زنان در منشور حقوق شهروندی

زیر ساخت گرایی فضاهای شهری با رویکرد ایجاد محیط های امن cpted از دیدگاه آیات و روایات

فرصت سازی از شرایط تحریم

سیر تحول فضاهای معماری حرم امام رضا (ع) در دوران تیموری و صفوی

arbitrarily colored ball detection using the structure tensor technique

an iterative method for nonexpansive mappings in hilbert spaces

fault current limiter using a series impedance combined with bus sectionalizing circuit breaker

ویژگی مواد برای سازه های ساختمانی پرینت سه بعدی با چاپ افزودنی

آینده پژوهی در معماری تبیین رویکردهای آینده پژوهانه در حوزه طراحی مسکن

اثر تسهیلات اعطایی بانک ها بر رشد اقتصادی ایران با تاکید بر اثربخشی تسهیلات اعطایی قرض الحسنه

بررسی تاثیر کیفیت حسابرسی مستقل بر احتمال وقوع تقلب مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

حسابداری و گزارشگری مالی در طول یک بیماری همه گیر

شناسایی گونه های انواع سپرده ها سارکوسیست در محصولات گوشتی به روش های مختلف pcr

the impact of context-based capabilities on the type of communication of spaces

embedded life cycle costing elements in green building rating tool

footing soil pressure from biaxial loading

moisture susceptibility of asphalt concrete pavement modified by nanoclay additive

• شنبه تا پنج شنبه ، 9 الی 17
• [email protected]
• 071 - 32363652

درباره تی پی بین

ما با همکاری دبیرخانه ی کنفرانس ها و همایش ها، تمام ابزار محققان را كه تنها و تنها منابع علمی است را یكجا جمع آوری كرده ایم تا با كمترین دردسر ، در كمترین زمان ممكن و بصورت کاملا رایگان منابع علمی مورد نظرشان را تهیه نمایند.

تی پی بین با پشتیبانی از كنفرانس ها و ژورنال های معتبر داخلی و سپس انتشار رایگان مقالات آنها، كوتاه ترین مسیر، برای رسیدن به منابع علمی داخلی را در اختیار شما محققین قرار داده است.

در مورد سپرده گذاران در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

سپرده بانکی به چالشی جدی در نظام بانکی کشور تبدیل. با پیشنهاد بانک مرکزی در خصوص افزایش تنوع سپرده های. علی الحساب سپرده های سرمایه گذاری به شرح زیر تعیین. شد سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی ۱۰ درصد سپرده .

ناشى از تسهیلات و رقابت براى جذب سپرده باعث تمرکز. و توجه بیشتر بانک به سپرده گذاران شده است موضوعى. سپرده گذار مى رسد و سهامدار بی بهره مى ماند.

سپرده گذاران است در واقع سهامداران معتقدند بانک ها منافع. سپرده گذار را به سهامدار ارجح می دانند و سپرده . گذاران با دریافت سود با نرخی مشخص و بدون پذیرش. ها صحیح و وارد است آیا واقعا سپرده گذاران برندگان.

زمانی که نرخ واقعی سود سپرده بانکی از میزان تورم. بیشتر باشد نه تنها چیزی عاید سپرده گذاران نمی شود. سپرده های بانکی زمانی موضوعیت دارد که سود سپرده ها. مثبت باشد اما وقتی که اکنون نرخ واقعی سود سپرده .

مجبور به تمکین از اخذ سود ۱۵ درصدی از سپرده . ها کرد و اکنون که نرخ واقعی سود سپرده ها. منفی است اخذ مالیات بر سود سپرده های بانکی موضوعیت. درباره اینکه دلیل تمکین بانک ها از سود سپرده ۱۵.

نرخ جدید سود سپرده های سرمایه گذاری مدتدار بانک رفاه. نظام بانکی کشور نرخ سود انواع سپرده های سرمایه گذاری. مدت دار در این بانک شامل سپرده سرمایه گذاری کوتاه. مدت عادی 8 درصد سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت ویژه.

بیشتر سپرده های مردم نرخ سود خود را بالاتر از. را ۱۵ درصد و سود سپرده های کوتاه مدت را. که از تصویر زیر ملاحظه می گردد سپرده گذاران پول. بسته عبارت بودند از فروش اوراق سپرده ریالی با نرخ.

نقش مهمی در اتلاف اموال سپرده گذاران داشته است افزود. های بسیاری به سپرده گذاران وارد کرد و به همین. سپرده گذاران و معلمان سخن گفت و افزود اموالی که.

موسسه اعتباری کاسپین در اطلاعیه ای اعلام کرد سپرده گذاران . زمینه ادامه فرآیند اجرایی ساماندهی مطالبات سپرده گذاران تعاونی های. اعتبار منحله بدرتوس سپرده ­ گذاران این تعاونی می­ بایست. کامل سپرده ­ های سپرده ­ گذاران محترم تداوم خواهد داشت.

جمله اینکه تکلیف سپرده گذاران سهامداران و کارمندان این بانک. سپرده شد تا اینکه در هفتم اسفند ۱۳۹۷ حسن روحانی. را گرفته و جای نگرانی برای سپرده گذاران نیست بانک. گفت وگوی ویژه خبری میزان سپرده های این پج بانک.

به وجود آمده برای بانک آینده اظهارداشت سپرده گذاران این. ها نظارت و از حقوق سپرده گذاران صیانت می کند. وی افزود صندوق ضمانت سپرده تا سقف مشخصی همه سپرده .

رشد قیمت ارز طی ماه های اخیر اقبال سپرده گذاران . سپرده هایی است که قبلا در قالب تسهیلات به بخش. بانک مرکزی به عنوان سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی بانک. سپرده های بانکی نشان می دهد روند کاهشی سپرده های.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت یک درصد سپرده گذاران . بزرگ بانک کسانی هستند که ۷۴ درصد سپرده ها را. می آورند در قالب دو انواع سپرده ها نوع سپرده انجام می شود. که سپرده گذاری برای سرمایه گذاری و پس انداز برای.

مهلت مراجعه سپرده گذاران کلان و میلیاردی پنج تعاونی ثامن. دلیل بانک مرکزی برای تسویه حساب با سپرده گذاران درخواست. ای هم معتقدند برخی سپرده گذاران به دلیل ناقص بودن. خود گرفت بسیاری از سپرده گذاران این موسسات با تجمع.

ماجرا از اعتراضات پی درپی سپرده گذاران در سال گذشته. از ورشکستگی قریب به اتفاق منحل و هزاران سپرده گذار. معوق شامل سپرده های میلیاردی تعداد معدودی از افرادی است. 80 درصد دریافت می کردند هرچند تعیین تکلیف سرمایه سپرده .

و پرداخت سود بالا از سوی بانک به سپرده گذاران . کنونی 85 درصد ارزش سپرده های بانکی متعلق به 2. 5 درصد سپرده گذاران است بر قاعده مند کردن کنترل. دولت در این بخش از سپرده ها و همچنین پیوند.

قضائیه نماینده موسسه و سپرده گذاران حضور دارند به گزارش. داده پرداخت مطالبات سپرده گذاران فرشتگان تا سقف ۲۰۰ میلیون. تومان سپرده داشته اند و چه افرادی که بیش از. این میزان در این موسسه سپرده گذاری کرده اند نایب.

بر دارد توصیه های سیف به سپرده گذاران ارزی ولی. به سپرده های ارزی گفت بانک مرکزی برای نرخ سود. سپرده های ارزی سقفی را تعیین کرده که برای سپرده . چقدر سپرده ارزی بگیرند می توانتد آنرا نزد بانک مرکزی.

های غیرمنتظره و نیز حمایت از سپرده گذاران و اعتباردهندگان. مدیریت دارایی ها و سپرده های خود دقت و تخصص.

بلوکه کردن سپرده‌ها ممنوع است

بانک مرکزی در بخشنامه‌ای خطاب به شبکه بانکی با اعلام اینکه بلوکه کردن بخشی از تسهیلات اعطایی به مشتریان، در قالب انواع سپرده‌ها ممنوع است، اعلام کرد: در صورتی که بانک‌ها قصد دارند معادل بخشی از مبلغ تسهیلات اعطایی را به صورت وثیقه نقدی و در قالب سپرده بپذیرند، باید سود علی‌الحساب به آن سپرده تعلق گیرد.

به گزارش «ایسنا» براساس مفاد بخشنامه‌های پیشین طی سال‌های گذشته، بلوکه کردن بخشی از تسهیلات اعطایی به مشتریان، در قالب انواع سپرده‌ها توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی ممنوع است.بانک مرکزی اعلام کرد که براساس گزارش‌های دریافتی، برخی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی براساس توافق بین موسسه اعتباری و تسهیلات‌گیرنده و قبل از اعطای تسهیلات، معادل بخشی از مبلغ تسهیلات اعطایی را به صورت وثیقه نقدی و در قالب سپرده قرض‌الحسنه جاری یا سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز مسدود کرده و توثیق می‌کنند. طبق اعلام بانک مرکزی، گرچه این رویه منوط به آنکه قبل از اعطای تسهیلات باشد و با توافق و رضایت تسهیلات‌گیرنده انجام شود، منع مقرراتی ندارد، اما به‌منظور پیشگیری از تخطی از حداکثر نرخ سود تسهیلات بانکی مصوب شورای پول و اعتبار، در صورتی که وفق توافق بین موسسه اعتباری و تسهیلات‌گیرنده و قبل از اعطای تسهیلات، بخشی از وثایق به‌صورت نقدی و در قالب مسدود کردن سپرده توثیق می‌شود، سپرده یادشده باید در قالب حساب سپرده سرمایه‌گذاری مدت‌دار بوده و با احتساب و پرداخت سود علی‌الحساب به آن، معادل نرخ سود متناظر با دوره زمانی آن سپرده که هم‌اکنون در شبکه بانکی کشور مبنای عمل است، انجام شود. بر این اساس ضروری است مراتب با لحاظ مفاد قانونی مرتبط به تمام واحدهای ذی‌ربط بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیربانکی ابلاغ شود و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق صورت گیرد. ‌

پیشخوان خدمات دولت (شهر ابهر)

"حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت (اندوخته)"
حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت (اندوخته) پست بانک عبارت است از قبول و نگهداری اندوخته‌های اشخاص در واحدهای پست بانک و پرداخت تمام یا قسمتی از وجوه به صاحب / صاحبان حساب .

"حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت ویژه"
حساب سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت ویژه پست بانک نوع خاصی از سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه مدت می‌باشد که این امکان را فراهم می‌آورد تا متقاضی بتواند با 6 ماه سپرده‌گذاری از سود خاص حساب‌های مذکور که به صورت روزانه محاسبه و ماهانه پرداخت می‌شود بهره‌مند گردد.

”سپرده سرمایه‌گذاری بلند مدت“
سپرده سرمایه‌گذاری بلند مدت، سپرده سرمایه‌گذاری است که طبق آن متقاضی می‌تواند سرمایه ثابتی را برای مدت یک الی پنج سال سپرده‌گذاری نموده واز سود متعلقه به آن که همه ماهه محاسبه و پرداخت می‌گردد بهره‌مند شوند.

”حساب سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز“
قرض‌الحسنه , سپرده‌ای است که از طرف افراد به عنوان انواع سپرده ها سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز به بانک واگذار می‌گردد تا جهت رفع نیازمندی‌های مالی اشخاص مصرف می‌گردد.

”پست بانک کارت“
پست بانک کارت، کارتی است که برای دریافت / پرداخت پول بصورت الکترونیکی و بدون انتقال فیزیکی وجه نقد مورد استفاده قرار می‌گیرد .

"حواله داخلی"
حواله عبارت است از درخواست مشتری (فرستنده) جهت انتقال وجه از یک واحد پست بانک (مبداء) به واحد پست بانک دیگر (مقصد) و پرداخت وجه آن به شخص ذینفع (گیرنده).

"حواله پستی بین‌المللی"
حواله‌ای است که برای انجام یک انتقال وجه توسط شعب پست بانک صادر و در دفاتر پستی سایر کشورهای طرف قرارداد پرداخت می‌شود و بالعکس.

"سرویس قبول و وصول چک"
کلیه شعب پست بانک در سراسر کشور چک‌های اشخاص را قبول و آنرا وصول می‌نمایند.

”سرویس پرداخت حقوق“
سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی می‌توانند با عقد قرارداد با پست‌بانک و بهره‌مندی از امکانات گسترده پست‌بانک، حقوق کارکنان خود را به سهولت پرداخت نمایند.

"حساب سپرده قرض‌الحسنه جاری"

دفتر پیشخوان خدمات دولت حاجی حسنی(رها)
این وبلاگ در راستای اطلاع رسانی و خدمت رسانی بهتر به هموطنان عزیز و پوشش خبری مربوط به دفاتر پیشخوان دولت ایجاد شده است.
آدرس: زنجان ابهر خ طالقانی جنوبی جنب مخابرات ک ولی پ1
تلفن: 35275061-024
تلفن: 35227680-024
تلفن: 35227669-024
فکس: 35246329-024
موبایل: 09331137957

راستی‌آزمایی: معمای سود بانکی؛ بمب ساعتی اقتصاد ایران

براساس بخشنامه بانک مرکزی ایران، از ۱۱ شهریور بانک‌ها و موسسات مالی موظف شده‌اند نرخ سود سپرده‌های بانکی را کاهش دهند. از این تاریخ سود سپرده‌های کوتاه مدت حداکثر ۱۰ درصد و سپرده‌های مدت‌دار یک‌ساله حداکثر ۱۵ درصد و به صورت علی‌الحساب خواهد بود.

تعیین سالانه میزان سود سپرده‌ها در اقتصاد ایران موضوعی بحث‌برانگیز است. اول اینکه این نرخ را دولت تعیین و تحمیل می‌کند (دست کم در سال‌های اخیر) و بعد این که بعضی موسسات مالی برای جذب سپرده‌ها، سودهای بالاتری پیشنهاد می‌دهند. از طرف دیگر، سال‌ها است که بانک‌ها و موسسات مالی ایران، بر سر جذب سپرده‌ها با هم رقابت دارند؛ نشانه‌اش هم تبلیغات بی‌انتهای انواع قرعه‌کشی از پنکه و یخچال تا ماشین و خانه است. در این گزارش تلاش شده به پرسش‌هایی سود سپرده و دلیل رقابت بانک‌ها پاسخ داده شود.

توضیح: این گزارش تنها تصویری کلی از وضعیت بخش مالی ایران می‌دهد و اشاره‌ای به جزئیات ندارد. به همین دلیل بسیاری از مسائل برای درک بهتر ساده‌سازی شده است. داده‌ها بر اساس گزارش‌های رسمی بانک مرکزی ایران است به جر مواردی که از آمارهای بانک جهانی استفاده شده است.

چرا نرخ سود سپرده‌های بانکی مهم است؟

سودی که بانک‌ها روی سپرده‌ها می‌پردازند، در همه اقتصادهای دنیا، رقمی حیاتی است. دلیلش هم این است که سپردن پول به بانک و دریافت ماهانه سودش، یکی از بی‌خطرترین سرمایه گذاری‌ها است، البته به شرطی که آن بانک ورشکسته نشود.

به همین دلیل هرکس قصد سرمایه‌گذاری داشته باشد، حساب می‌کند که آیا سودش از سپردن همان سرمایه به بانک بیشتر است یا کمتر؟

اگر کمتر باشد، سرمایه‌گذار - منطقا - از سرمایه‌گذاری منصرف می‌شود، چون لازم نیست فکر گرفتاری‌های تولید و خطر‌های سرمایه‌گذاری باشد. پولش را در بانک می‌گذارد و با خطر کمتر سودی بیشتر از سود تولید به دست می‌آورد. تنها خطر جدی ورشکسته شدن بانک است.

در مورد کشوری مانند ایران، سپردن پول به بانک‌ها و موسسات مجوزدار، مثل خریدن اوراق قرضه دولت است، به شرطی که مبلغ خیلی بزرگ نباشد. طبیعی است بانک‌های دولتی یا بانک‌هایی که دولت درآنها سهم دارد، کم خطرتر هستند.

با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی ایران (و البته اسلامی بودن ساختار اقتصاد) به نظر نمی‌رسد که بانک‌ها و موسسات مالی دچار "ورشکستگی رسمی" شوند. البته در ادامه این گزارش خواهیم دید که همین حالا بعضی از موسسات مالی ایران دچار "ورشکستگی غیر رسمی" یا آن طور که در اقتصاد اسلامی آمده "اعسار" شده‌اند. یعنی ارزش دارایی‌های قابل وصولشان از کل بدهی‌هایشان کمتر است اما در دادگاه ورشکسته اعلام نمی‌شوند و به همین دلیل به کار خود ادامه می‌دهند.

ارتباط سود سپرده با تورم چیست؟

فرض کنید شما یک میلیون تومان در یک حساب سرمایه‌گذاری یک ساله با سود ۲۳ درصد می‌گذارید. یک سال بعد، برای برداشتن اصل پول و سودش به بانک می‌روید.

موجودی حساب شما یک میلیون و ۲۳۰ هزار تومان است. اما میزان خرسندی شما از این سود، به نرخ تورم نقطه به نقطه بستگی دارد.

فرض کنید نرخ تورم نقطه به نقطه (میزان افزایش سطح عمومی قیمت ها نسبت به ماه مشابه سال قبل یعنی زمانی که پولتان را در بانک گذاشته‌اید) ۴۵ درصد باشد. در آن صورت، قدرت خرید یک میلیون تومان شما در این یک سال، ۴۵۰ هزار تومان کم شده است و با حساب سودی که از بانک گرفته‌اید، ۲۲۰ هزار تومان هم زیان کرده‌اید که به آن سود حقیقی شما گفته می‌شود. در اقتصادهایی با تورم بالا، سود حقیقی معمولا منفی است و همین مسئله رقابت برای پرداخت سود بالاتر به سپرده‌ها را داغ می‌کند.

توضیح: سودهای بالا براساس محاسبه‌گر آنلاین بانک ملی ایران آمده است. نتیجه می‌تواند با استفاده از فرمول‌های رایج تا حدودی متفاوت باشد.

دولت ایران از اواسط سال ۱۳۹۲ امید داشت نرخ سود سپرده‌ها کم شود. دلیلش هم روند کاهش تورم بود. اما برخلاف انتظار سود سپرده‌ها همچنان بالا ماند.

درباره تورم در ایران بیشتر بخوانید:

نمودار زیر، کاهش تند تورم را از خرداد ۱۳۹۲ نشان می‌دهد. اما همان طور که مشخص است نرخ رسمی سود سپرده‌های کوتاه مدت و یک ساله، بالای خط تورم باقی مانده است. البته سودهایی که بانک مرکزی در گزارش‌هایش آورده، نرخ رسمی است و در رسانه‌های ایران گزارش‌هایی از پرداخت سودهای بالاتر منتشر شده است. همچنین بعضی بانک‌ها و موسسات مالی، شرایطی را برای سپرده‌گذاری اعلام کرده‌اند که برابر با سود سالانه بیش از ۳۰ درصدی است، مسئله‌ای که در گزارش بانک مرکزی هم به آن اشاره شده است. اما در این گزارش تنها به اعداد رسمی بانک مرکزی اکتفا شده است.

سه خط نمودار بالا در سال ۱۳۹۶ با بخشنامه اخیر بانک مرکزی به هم نزدیک شده‌اند وگرنه نشانه‌ای از تمایل بانک‌ها و موسسات دولتی و خصوصی به کاهش سود سپرده‌ها وجود نداشت. همین رقم‌ها هم با فشارها و مصوبه‌های پیاپی حفظ شده بود.

چرا بانک‌ها و موسسه‌های مالی برای پرداخت سود بیشتر به مشتریان رقابت می‌کنند؟

در نمودار قبل دیدیم که با وجود کاهش تورم، نرخ سود سپرده‌ها همچنان بالا ماند. براساس منطق بازار، بانک‌ها و موسسات مالی باید با کاهش تورم، سود کمتری به سپرده‌ها بدهند. اما این موسسه‌ها به دلایلی ترجیح داده‌اند که با پرداخت سودهای بالا، همچنان سپرده‌گذاران را به نگه داشتن پول در حساب‌هایشان تشویق کنند.

درباره علت این پدیده، دو دیدگاه رایج در ایران وجود دارد:

• دیدگاه اول: مقام‌های بانک مرکزی ایران، دلیل این پدیده را که بین بعضی کارشناسان داخل کشور به "معمای نرخ سود بانکی" مشهور شده است، نتیجه "رقابت ناسالم نهادهای مالی غیر مجاز" می‌دانند. مخالفان این دیدگاه می‌گویند سهم این نهادهای غیر مجاز در بازار مالی ایران، کمتر از حدود ۱۰ درصد است و بنگاه‌ها عملا توان تغییر روند بازار را ندارند. از طرفی به دلیل خطر بالاتر سپرده‌گذاری در این موسسه‌ها بسیاری از سپرده‌گذاران عمده، که شرکت‌ها و موسسات تجاری یا صنعتی بزرگ هستند، ترجیح می‌دهند با سپرده‌گذاری در موسسات مورد تایید بانک مرکزی، سود کمتر اما با خطر کمتری به دست بیاورند که باعث تقویت موقعیت نهادهای مجاز می‌شود.

• دیدگاه دوم: تحلیل رایج دیگر، آزاد گذاشتن دست بانک‌ها و موسسات مالی را روندی مثبت ارزیابی می‌کند. رهایی از "سرکوب بانک‌ها" اصطلاح رایج میان طرفداران این دیدگاه است که اعتقاد دارند نرخ سود فعلی، براساس نیاز طبیعی بازار تعیین شده و بدون دخالت دولت به تعادل خواهد رسید.

اما این اتفاق عملا در ایران رخ نداد. بانک‌های ایران از دی ماه ۱۳۹۰، مجوز تعیین نرخ سود سپرده‌های خود را دریافت کرده بودند. اما یک سال و نیم بعد از انواع سپرده ها آن، بانک‌ها و موسسات مالی بر خلاف روند بازار و بدون در نظر گرفتن کاهش تورم، سود سپرده‌ها را افزایش دادند (نمودار بالا)؛ مسئله‌ای که در عمل باعث شد بانک مرکزی کنترل را بازگرداند.

درباره بدهی‌های دولت بخوانید:

مخالفان ین دیدگاه استدلال می‌کنند که سپردن تعیین نرخ سود به بانک‌ها، در ساختار مالی ایران به معنی حرکت به سمت بازار آزاد نیست. چون بعضی از بانک‌ها و موسسات مالی ایران، بر خلاف منطق حسابداری و برای حفظ ظاهر، ورشکسته اعلام نمی‌شوند. درحالی که بسیاری از موسسات عملا با اعتبار بانک مرکزی و دولت سرپا مانده‌اند. این استدلال در ادامه این گزارش به صورت جزئی‌تر بررسی می‌شود.

معمای نرخ سود بانکی چیست؟

کاهش تورم و بالا رفتن نرخ سود سپرده‌ها، وقتی عجیب‌تر می‌شود که افزایش نقدینگی هم وارد معادله شود. در اقتصاد ایران، طی دو سال خیر، تورم پایین آمده اما رشد نقدینگی ادامه داشته است. نمودار زیر، روند رشد نقدینگی (درصد نسبت به سال قبل) را با تورم نقطه به نقطه مقایسه کرده است.

جدول زیر، مقدار عددی نقدینگی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ نشان می‌دهد. منبع اطلاعات بانک مرکزی ایران است.

نمودار و جدول بالا نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۲، بعد از بحران اقتصادی ایران، تورم پایین آمده است، اما نقدینگی همچنان با اختلاف زیاد، رشد کرده است. یعنی پول در جامعه بیشتر شده است و تورم به عنوان یک عامل منفی، سالانه بخش کمتری از ارزش این پول را از بین برده است.

اگر به پول مانند یک کالا نگاه کنیم، وضعیت بالا نشان می‌دهد که عرضه پول زیاد شده است. همزمان، تقاضای پول هم زیاد شده است. منظور از تقاضای پول در اینجا، میل موسسه‌های مالی به جذب سپرده‌ها با بالابردن سود است.

اما چون اقتصاد راکد بوده است، عملا دلیلی برای بالا رفتن تقاضای پول وجود ندارد. و در این شرایط باید با افزایش پول در جامعه، تقاضا هم کم می‌شد و بانک‌ها سود سپرده‌ها را پایین می‌آوردند و اینجاست که معمای نرخ سود بانکی پیش می‌آید.

آیا سپرده گرفتن و وام دادن برای بانک‌ها و موسسات مالی ایران سود دارد؟

بانک - براساس تعاریف جهانی - یک بنگاه اقتصادی واسطه است. پول را از کسانی که نیازی ندارند به عنوان سپرده می گیرد و به آنها سود می‌پردازد. از سوی دیگر کسانی که پول نیاز دارند - مثلا تولیدکنندگان - به بانک می‌روند و تقاضای وام می‌کنند. بانک همان سپرده‌ها را به متقاضیان وام می‌دهد و در قبالش سود می‌گیرد.

سود بانک از اختلاف سود سپرده و سود تسهیلات است. فرض کنید که یک بانک یک میلیون تومان سپرده را با سود ۲۰ درصد بگیرد، یک وام یک میلیون تومانی با بهره ۳۰ درصدی به یک متقاضی بدهد. درآمد بانک از همین ۱۰ درصد اختلاف است که باید از آن هزینه‌هایش انواع سپرده ها را از جمله حقوق کارکنان و هزینه‌های اداری و غیره را پرداخت کند و در نهایت به سود برسد.

در ایران، نرخ سود تسهیلات (وام‌ها) بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است (بسته به نوع وام و موسسه وام دهنده). سوال این است که وقتی بانک‌ها یا موسسات مالی به سپرده‌ها سودهای بالای ۲۰ درصد می‌دادند، و روی وام‌ها بهره‌ای نزدیک به همان ۲۰ درصد می‌گرفتند، چطور سود می‌کردند. پاسخ این است که سود نمی‌کردند!

یک نمونه: بانک پارسیان

عملیات واسطه‌گری بانک پارسیان در ۱۳۹۴ زیان‌ده بوده است. جدول زیر براساس اطلاعاتی که در سایت این بانک خصوصی منتشر شده است، میزان این زیان را نشان می‌دهد.

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

توضیح: معادل دلاری براساس نرخ دلار بانک مرکزی (۳۳۲۴ تومان) و فقط برای مقایسه آورده شده است.

البته در مجموع این بانک در حساب و کتاب خود از مسیرهای دیگر درآمد داشته و این زیان را جبران کرده است وگرنه دچار بحران مالی می‌شد و ارزش سهامش در بورس تهران از دست می‌رفت. اما وضعیت واسطه‌گری بانک‌های دیگر - تا جایی که اطلاعات موجود است انواع سپرده ها - بهتر از این نیست.

اینکه درآمد بانک‌ها از وام‌هایی که داده‌اند کمتر از هزینه پرداخت سود سپرده است، بخشی هم مربوط به وام‌هایی است که وصول نشده‌اند که در آمارهای بانک مرکزی زیر عنوان "تسهیلات غیر جاری" آمده است. این نوع مطالبات شامل مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول است. سهم این نوع وام‌ها که نه تنها برگشتی برای بانک ها ندارد بلکه باعث هزینه است، پارسال به ۱۰ درصد از کل تسهیلات داده شده رسید. این رقم براساس تازه‌ترین آمار بانک مرکزی ایران در خرداد امسال انواع سپرده ها به ۹۳ هزار میلیارد تومان (حدود ۲۸ میلیارد دلار) رسیده است.

البته وضعیت از قبل بهتر شده است. با این حال نسبت تسهیلات غیر جاری (که به دارایی‌های سمی مشهورند) در ایران بیش از سه برابر متوسط جهانی است. جدول زیر ایران را با ترکیه، بریتانیا و متوسط جهانی مقایسه کرده است.

این آمار نشان می‌دهد که بانک‌های ایران با دردسر بزرگی رو‌به‌رو هستند و بخش قابل توجهی از دارایی‌هایشان از دستشان درآمده است. درست مثل اینکه به کسی پول قرض بدهید و بعد طرف پول شما را پس ندهد.

سوال اینجاست که وقتی گرفتن سپرده و دادن منابعش به عنوان تسهیلات، در مجموع زیان‌ده است، چرا بانک‌ها همچنان با افزایش سود سپرده‌ها علاقه به جذب پول مردم دارند؟

تنها پاسخی که به نظر منطقی می‌رسد این است که بانک‌ها نیاز به پول دارند، و انواع سپرده ها اگر این پول را به دست نیاورند، ممکن است دچار هزینه‌های بسیار سنگین ورشکستگی شوند.

بانک‌های ایران اگر پول کم بیاورند، مانند هر بنگاه دیگری مجبورند پول قرض کنند. اما از کجا؟ دو راه قانونی وجود دارد:

۱- قرض کردن از بانک مرکزی: این کار به معنی اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی است. جریمه آن هم در حال حاضر ۳۴ درصد تعیین شده است.

۲- جذب سپرده: این هم نوعی قرض کردن است از جیب سپرده گذاران، و طبیعی است که اگر بانک بتواند سود سپرده‌ها را زیر ۳۴ درصد نگه دارد، از کوبیدن در بانک مرکزی برایش ارزان‌تر تمام می‌شود.

پاسخ معما؛ آیا بانک‌های ایران ورشکسته هستند؟

در اقتصاد ایران پاسخ به این سوال، بیشتر یک مسئله حقوقی است. دادگاه باید یک موسسه مالی را ورشکسته اعلام کند. اما نگاهی به کل دارایی‌های بانک‌ها و موسسات مالی ایران، می‌تواند برآوردی از سلامت مالی این بنگاه‌ها بدست بدهد. در جدول زیر کل دارایی‌های بانک‌ها و موسسات مالی دولتی و غیر دولتی آمده است. درحسابداری، بدهی‌های دیگران به یک بنگاه، جزو دارایی حساب می‌شود. مثل کسی که پولی که به دوستش قرض داده است را جزو دارایی‌اش می‌داند، البته وقتی اطمینان داشته باشد که سر وقت آن را پس می‌گیرد.

نمودار دایره‌ای زیر هم سهم دارایی‌ها را از کل نشان می‌دهد (بدون تفکیک مطالبات غیر جاری):

این نمودار و جدول بالا، شاید چهره قابل قبولی به وضعیت مالی موسسه‌های مالی ایران بدهد. اما باید این مسئله را در نظر گرفت که دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها باید با هم برابر باشد. اگر بدهی‌ها بالاتر باشند، یعنی بانک ورشکسته است.

اگر بخواهیم واقع گرایانه به جدول بالا نگاه کنیم، باید دستکم بخشی از بدهی‌های غیر جاری (یعنی معوق، سررسید گذشته یا مشکوک الوصول) را به عنوان دارایی واقعی در نظر نگیریم. علاوه بر آن، وام‌هایی که با تحمیل دولت به بخش‌های تولیدی و صنعتی پرداخت شده، و با وساطت دولت هم بازپرداختشان به دلیل رکود، عقب افتاده هم جزو دارایی‌های مسدود شده هستند.

بخش دولتی هم خود، یکی از بدهکاران بزرگ به شبکه بانکی کشور است. که باز بخش بزرگ دیگری از منابع مالی این موسسات را مسدود می‌کند. بسیاری از دارایی‌های بانک‌ها و موسسات مالی هم با قیمت مورد نظر امکان نقد شدن فوری ندارند (مثل املاک یا اوراق بهادار). با در نظر گرفتن این مشکلات، سیستم بانکی ایران در شرایط خطرناکی قرار می‌گیرد.

در این شرایط مدیران بانک‌ها سراسیمه به دنبال پول نقد می‌گردند. همان طور که در بالا گفتیم، جذب سپرده با بهره زیر ۳۴ درصد، تنها راه نجات است، و مسابقه شکل می‌گیرد.

بعضی از این موسسات به وضعیت "اعسار" می‌رسند. یعنی بدهی‌هایشان از درآمدهایشان بیشتر می‌شود اما ورشکسته اعلام نمی‌شوند؛ احتمالا چون مصلحت نیست.

طبق قوانین ایران، موسسات مالی، باید از طرف مقام‌های قضایی ورشکسته اعلام شوند. حکومت ایران هم به دلیل حفظ اعتبار بخش مالی کشور، و البته جلوگیری از بحران اقتصادی ظاهرا برنامه‌ای برای حسابرسی سخت‌گیرانه ندارد. موسسات مالی خصوصی هم که در بورس هستند، باید ظاهر حساب‌های خود را حفظ کنند. بنابراین، وضعیت بخش مالی ایران، به یک بمب ساعتی می‌ماند. البته این بمب می‌تواند با اقدامات مقام‌های اقتصادی دولت و بانک مرکزی خنثی شود.

لازمه آن احتمالا تغییر بسیاری از رویه‌های معمول برخورد با موسسات مالی است. از جمله مشخص شدن حجم واقعی دارایی‌های مسموم، یا همان تسهیلات غیر قابل وصول و بعد هم کمک مالی هنگفت دولت به موسسه‌های مالی که به معنی دولتی شدن موسسات خصوصی مشکل‌دار است. این روند آشنا همان اقداماتی است که دولت‌های غربی کم و بیش بعد از بحران جهانی اقتصاد پیش گرفتند، البته به نوعی دیگر.