شفافیت بورس کالا
عرضه خودرو در بورس کالا راهکاری است که طی یک سال گذشته بهعنوان جایگزین قانونی و مناسب قرعه‌کشی خودرو از سوی کارشناسان و نمایندگان مجلس مطرح می‌شود و به‌تازگی «سید احسان خاندوزی»، وزیر امور اقتصادی دارایی نیز بر این موضوع تاکید کرده است.
به گفته خاندوزی، عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند به سازوکار قیمت‌گذاری، شفافیت دسترسی خریداران و زدودن رانت‌ها در بستری رقابتی کمک کند و در فضای تعاملی دولت و مجلس امکان ساماندهی بازار خودرو از طریق بورس کالا وجود دارد.
در همین زمینه «محمدرضا پورابراهیمی»، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس عصر به مهیا بودن زیرساخت‌های بازار سرمایه برای احیای صنعت خودرو و رفع نارسایی‌های این بازار اشاره کرد و گفت: خوشبختانه در طول سال‌های اخیر اتفاقات مثبتی در حوزه بورس کالا، بورس انرژی، فرابورس و بورس اوراق بهادار تهران ایجاد شده که توسعه بازار سرمایه، موقعیت خوبی را برای کشور فراهم کرده تا این بازار به کمک اقتصاد ملی بیاید.
وی به بازار محصولاتی مانند خودرو که با برخی از محدودیت‌ها، مشکلات و نارسایی‌ها روبرو است، اشاره کرد و افزود: اخیراً در خصوص خودرو شاهد بازاری توام با قرعه‌کشی و خارج از ضوابط و مقررات عادلانه مواجه هستیم که این رویه به نفع اقتصاد کشور نیست.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ظرفیت بازار سرمایه برای ساماندهی به بازار خودرو و ارائه بازاری شفاف، عادلانه و کشف قیمت رقابتی آن‌هم در چارچوب ضوابط قانونی آماده است، اظهار داشت: عرضه خودرو در بورس کالا به دلیل شفاف بودن، درج تمام اطلاعات تخصصی مرتبط با طرف عرضه و تقاضا و نیز شفافیت قیمتی امکان نظارت را در حوزه اقتصادی کشور به‌جای یک بازار کاملاً سنتی، غیر مشخص و غیر شفاف همچون سازوکار قرعه‌کشی فراهم می‌کند.
وی گفت: در حوزه بورس کالا، موضوع حائز اهمیت، ظرفیت‌هایی است که در قانون دیده‌شده و مزایایی هم در برخی از بندهای قانونی مانند ماده ۶ و ١٨ قانون توسعه ابزارها در نظر گرفته‌شده که خریدوفروش در بورس کالا به‌واسطه بهره‌مندی اقتصاد ملی از شفافیت عملکرد افراد و شرکت‌ها با معافیت‌های مالیاتی همراه باشد که این مساله یک ظرفیت و مشوق مناسب تلقی می‌شود.
پورابراهیمی تصریح کرد: اقدامات و رویکردهایی که در دستور کار بازار سرمایه است در طول چند وقت اخیر با توسعه چشمگیری همراه شده است به‌طور مثال سال گذشته شاهد پذیرش و عرضه گسترده کالاهایی مانند سیمان، سنگ‌آهن و دیگر کالاها به این بورس بودیم که عرضه آنها سبب ایجاد شرایط مطلوب‌تری از طرف عرضه و تقاضا برای کشور شد.
وی با تاکید بر اینکه عرضه کالاها در بورس کالا فضای دلالی را در کشور به حداقل ممکن رسانده است، گفت: ما از قوانین و مقرراتی که در مجلس به تصویب رسانده‌ایم حمایت می‌کنیم و امروز بورس کالا یک ظرفیت قانونی و مطلوب برای ساماندهی به بازار خودرو به شمار می‌رود.
پورابراهیمی تاکید کرد که مجلس به توسعه فعالیت‌ها از طریق بازار سرمایه ازجمله ایجاد یک بازار کاملاً شفاف و رقابتی برای خودرو از طریق بورس کالا حمایت کرده و دولت را به بهره‌مندی از ظرفیت بازار سرمایه در این حوزه تشویق می‌کند.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد: پذیرش و عرضه خودرو در بورس کالا بر اساس اختیارات شرکت‌ها است و اجباری برای این کار وجود ندارد اما موضوع مهم فراهم بودن این ظرفیت در اقتصاد است که می‌تواند به دولت برای ساماندهی بازار خودرو کمک کند.
به گزارش ایرنا، شفافیت بورس کالا وی با اشاره به شرایط فعلی قرعه‌کشی خودرو اعلام کرد: طبیعتاً اگر قرار باشد شرایط به سمتی پیش برود که شاهد دوری از روند قانونی و نیز ورود به فضایی باشیم که به نفع اقتصاد ملی نیست، مجلس به وظیفه نظارتی خود عمل می‌کند.
پورابراهیمی در پایان گفت: امیدواریم با همراهی وزارت صمت و وزارت اقتصاد و سایر نهادها، عرضه خودرو در بورس انجام شود که این اتفاق در میان‌مدت و بلندمدت به افزایش کیفیت خودروها، عادلانه شدن قیمت‌ها و نیز شفافیت همه اطلاعات و داده‌ها کمک می‌کند و نتیجه آن، بهبود شرایط خودروسازان و حمایت از مصرف‌کنندگان است.
ایجاد شفافیت و تنظیم بازار از طریق بورس کالا
در هفته نخست آبان‌ماه رویدادهای مهمی از جمله، نقش بورس کالا در تسریع روند صادرات پسته، ورود به بازار عراق، نامه مدیرعامل هلدینگ سیمانی به وزارت صنعت برای عرضه سیمان از طریق این بورس و اهرم حرکت صنعت پتروشیمی با تامین مالی شرکت‌ها از طریق این بازار پیرامون بورس کالای ایران رخ داد که در ادامه به مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.
در هفته نخست آبان‌ماه رویدادهای مهمی از جمله، نقش بورس کالا در تسریع روند صادرات پسته، ورود به بازار عراق، نامه مدیرعامل هلدینگ سیمانی به وزارت صنعت برای عرضه سیمان از طریق این بورس و اهرم حرکت صنعت پتروشیمی با تامین مالی شرکت‌ها از طریق این بازار پیرامون بورس کالای ایران رخ داد که در ادامه به مهم‌ترین آنها می‌پردازیم. به گزارش «تعادل»، حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران عنوان کرد: درصدد ایجاد بازار عادلانه و شفاف برای همگان هستیم که با شکل‌گیری بورس پسته این شفافیت به وجود خواهد آمد. وی افزود: پسته یکی از محصولات استراتژیک کشور بوده و با چالش‌های اساسی در بازار این محصول روبرو هستیم به‌طوری که کشاورزانی که یک‌سال برای این محصول زحمت می‌کشند در زمان برداشت پسته مجبور می‌شوند با حداقل قیمت محصول خود را به واسطه‌ها بفروشند. از همین رو، باید واسطه‌های غیرضروری را حذف و شرایطی را فراهم کنیم که پسته در داخل کشور مرجعیت قیمتی پیدا کند و در جهان مبنا باشد. مدیرعامل بورس کالا گفت: باید درخصوص پسته و زعفران و کالاهایی که تولیدکننده اصلی هستیم بازار متشکلی را برای خودمان تعریف کنیم و بتوانیم در بازار منطقه‌یی سرنوشت‌ساز باشیم. مدیرعامل بورس کالای ایران تصریح کرد: در بازار داخلی پسته می‌شود بازار را شفاف کرد تا به نفع همه باشد و در حوزه صادرات هم وقتی بازار منسجم داخلی را داشته باشیم، می‌توانیم در بازارهای جهانی هم حضور داشته باشیم.
نقش موثر در بازار داخلی و منطقه
در هفته گذشته رییس اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و عراق در خصوص ظرفیت‌های بورس کالا در بازارهای داخلی و خارجی گفت: بورس کالای ایران با توجه به مزیت‌های زیادی که دارد علاوه بر تاثیر‌گذاری در بازار داخلی، در منطقه هم می‌تواند تاثیرگذار باشد و بسیاری از نارسایی‌ها را جبران کند. یحیی آل‌اسحاق به استفاده از ظرفیت‌های بورس کالای ایران برای توسعه تجارت ایران و عراق اشاره کرد و با بیان اینکه سرعت رشد بورس کالای ایران از بدو تاسیس تاکنون قابل تقدیر بوده اما باید این سرعت با حمایت‌های لازم بیشتر شود، افزود: یکی از راه‌های شفاف‌سازی قیمت و افزایش کیفیت محصولات، عرضه کالا در بورس ایران و عراق است که این اقدام بسیار خوبی بوده و مزیت‌های زیادی به دنبال دارد. رییس اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و عراق به نقش بورس کالا در بازار داخلی اشاره کرد و گفت: بورس کالا برای تنظیم بازار داخلی و ایجاد شفافیت نقش موثری دارد به‌طوری که هرقدر بتوانیم محصولات مختلف فولادی، پتروشیمی، کشاورزی و سیمانی را به سمت بورس کالا ببریم، شفافیت، اعتماد، تعهد و تمام ضوابط افزایش پیدا می‌کند.
ورود به بازار عراق
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق گفت: با رونمایی از سایت عربی بورس کالا، این بورس آمادگی خود را برای ارائه سرویس و خدمات به بازار عراق اعلام کرد تا زمینه برای حضور تجار و خریداران کالاهای عراقی در بورس ایران یا فعال شدن تابلوی بورس کالای ایران در عراق، خریداران بتوانند بدون واسطه از تولیدکنندگان اصلی ایران خرید کنند. حمید شفافیت بورس کالا حسینی در خصوص حضور محصولات صادراتی ایران در بورس کالای عراق گفت: باید از هر امکان و ابزاری برای توسعه و حضور در بازار عراق استفاده کنیم در این راستا همه سازمان‌ها و ارگان‌ها تلاش می‌کنند که در این بازار نقش‌آفرینی کنند که اخیرا در همایش بزرگ تجارت ایران و عراق، بورس کالای ایران به تشریح کارکردهای خود برای تجار عراقی پرداخت و از سایت عربی خود نیز رونمایی کرد.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق تصریح کرد: البته عملیاتی شدن این کار با توجه به از بین رفتن تمام زیرساخت‌های کشورعراق و پایین بودن زیرساخت‌های بانکی و بیمه‌یی، اندکی زمانبر است ولی با پیشرفت‌های چشمگیری که در حوزه‌یی تی مشاهده می‌کنیم، مبادلات کالاها از طریق بورس امکان‌پذیر و اقدامی موثر خواهد بود که منافع مشترک زیادی به دنبال دارد.
کاهش ریسک اقتصادی با راه‌اندازی بورس ارز
یک پژوهشگر بانک مرکزی به لزوم راه‌اندازی بورس ارز در اقتصاد ایران اشاره کرد و افزود: در شرایط فعلی و به صورت رسمی مکانی برای انجام معاملات ارز در کشور وجود ندارد که به فعالان اقتصادی کمک کند تا ریسک‌های تجاری خود را کاهش دهند به این ترتیب نیاز است تا بورس ارز و مشتقات ارزی ایجاد شود. پویا جبل‌عاملی تاکید کرد: بنابراین هرقدر بازار ارز را تعمیق داده و مشتقات ارزی را بیشتر کنیم، نوسانات کاذب بازار ارز کاهش یافته و قابل مدیریت می‌شود. بنابراین با راه‌اندازی بورس ارز علاوه بر تعمیق بازار و کاهش نوسانات قیمت، دست بانک مرکزی نیز برای مدیریت بازار آن هم با روشی کارآمد و در مکانیسم عرضه و تقاضا باز می‌شود.
این کارشناس اقتصادی، یکسان‌سازی نرخ ارز را یکی از پیش‌نیازهای ایجاد بورس ارز دانست و افزود: نخستین گام برای راه‌اندازی بورس ارز یکسان‌سازی نرخ ارز است، زیرا دو نرخی بودن نرخ، مانع ایجاد بورس ارز و تعمیق بازار می‌شود، بنابراین باید به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز حرکت کنیم که امیدواریم سرعت این کار در بانک مرکزی افزایش یابد.
جبل‌عاملی دومین گام برای راه‌اندازی بورس ارز را شفافیت بیشتر سیاست‌گذاری ارزی دانست و تصریح کرد: در عین حال نیاز است که بانک مرکزی هم در سیاست‌گذاری‌های ارزی و هم در استراتژی‌های ارزی خود شفافیت داشته باشد و میزان مداخله خود در بازار را اعلام کند که این کار را از طریق بورس ارز بهتر می‌تواند، انجام دهد.
تسریع روند صادرات پسته
جلیل کاربخش‌راوری عضو هیات امنای انجمن پسته ایران درباره عرضه پسته در بورس کالای ایران گفت: عمدتا فعالان پسته که شامل تولیدکنندگان، تجار و صادرکنندگان هستند با مشکلی تحت عنوان تامین مالی دست و پنجه نرم می‌کنند. این در حالی است که بورس هم در جای خود یکی از مناسب‌ترین روش‌های تامین مالی محسوب می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: از اصلی‌ترین مزایای عرضه پسته در بورس کالا میتوان به مدیریت متمرکز جهت عرضه به موقع و همزمان با تقاضای خریدار خارجی، کمک به افزایش تولید، تنظیم بازار و صادرات این محصول در بازارهای جهانی اشاره کرد.
رییس کمیسیون بانک بیمه و امور مالیاتی اتاق بازرگانی کرمان با بیان اینکه عرضه پسته در بورس کالا با روش گواهی سپرده کالایی و نه روش عرضه مستقیم می‌تواند موثر واقع شود، افزود: پس از گواهی سپرده کالایی، صندوق‌های کالایی هم در جای خود می‌توانند در راستای کنترل نوسانات بازار و عرضه با زمان‌بندی مناسب تاثیرگذار باشند چراکه یکی از آسیب‌ها این است که در فصلی (مهر و آبان) پیک عرضه تولیدکنندگان را داریم. کاربخش‌راوری اظهار داشت: به عنوان عضوی از خانواده پسته از تمام فعالان حوزه پسته درخواست می‌شود تا در راه‌اندازی هر چه سریع‌تر بورس پسته همکاری‌های لازم به عمل آید.
تنها راه نجات کشاورزان
مظفر محمدی عضو اتاق بازرگانی کرمان گفت: عرضه محصولات کشاورزی از جمله پسته در بورس کالای ایران می‌تواند به کشاورزان در فروش محصول خود کمک کند. وی با بیان اینکه عرضه پسته در بورس کالا در نهایت منجر به بهبود وضعیت و بهره‌مندی کشاورزان می‌شود، تصریح کرد: حضور خریداران خارجی در موضوع داد و ستدهای پسته یکی از مهم‌ترین آثار فروش محصولات در بورس کالاست. محمدی عنوان کرد: عرضه این محصول در بورس کالای ایران باعث می‌شود، موضوع شفافیت در مالیات‌ها و خرید و فروش پسته پررنگ‌تر شود. از سوی دیگر این اتفاق به‌طور قطع باعث از بین رفتن بحث پول‌شویی در خارج از بورس کالای ایران و حذف واسطه‌ها در معاملات خواهد شد.
وی گفت: پسته‌یی که در بورس کالای ایران عرضه می‌شود دارای یکسری از استانداردهای مشخص است و مانند گذشته گونه‌های مختلف پسته (بی کیفیت) ارائه نخواهد از سویی دیگر این اتفاق می‌تواند یک مزیت بزرگی برای صادرکنندگان واقعی محصول از طریق بورس کالا محسوب شود.
رفع مشکل نقدینگی باغداران
یک باغدار پسته در استان سمنان تامین مالی از طریق بورس کالا را به عنوان یکی از راه‌های موثر در رفع مشکل نقدینگی باغداران و جلوگیری از افت کاذب قیمت‌ها در زمان برداشت به دست واسطه‌ها عنوان کرد. محمدحسن اکبری گفت: بورس کالا می‌تواند در زمان برداشت محصول به کمک باغدار بیاید. این در حالی است که در نظام معاملات سنتی پسته، خریداران در اکثر موارد به باغدار چک مدت‌دار می‌دهند و آن را به تجار و صادرکنندگان به صورت نقدی می‌فروشند شفافیت بورس کالا که البته در برخی موارد چک خریداران نقد هم نمی‌شود. اما معامله در بورس راهی مثبت و اثربخش است که حداقل شفافیت قیمتی و تضمین پول باغدار را به ارمغان می‌آورد.
اکبری گفت: در بورس به دلیل مشخص شدن نوع و ویژگی‌های کیفی محصول عرضه شده برای، همه خریداران در تمام نقاط کشور می‌توانند از شفافیت بورس کالا آن مطلع شوند. همین امر موجب می‌شود تعداد بیشتری مشتری برای محصول باغداران حاضر شود.
مدیرعامل یک هلدینگ سیمانی با ارسال نامه‌یی به وزیر صنعت خواستار عرضه سیمان در بورس کالا و قطع عرضه سوخت کارخانجات سیمان طی سه ماه زمستان شد تا کارخانه‌ها برای تولید سیمان از انباشت کلینکرهای موجود خود استفاده کنند. قیمت‌های نامعقول سیمان و رقابت‌های منفی میان تولیدکنندگان به همراه مازاد تولید مشکلات متعددی را برای تولیدکنندگان این بخش به وجود آورده است برای رفع این موضوع، علی محمد بد مدیرعامل یک هلدینگ سیمانی با ارسال نامه‌یی به وزیر صنعت خواستار عرضه سیمان در بورس کالا و قطع عرضه سوخت کارخانجات سیمان طی سه ماه زمستان شده تا به دنبال آن در این مدت کارخانه‌ها برای تولید سیمان از انباشت کلینکرهای موجود خود استفاده کنند.
افزایش قابلیت پیش‌بینی بازار
رییس هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی معتقد است با توسعه یافتن ابزارهای مشتقه نظیر فوروارد و فیوچرز در بورس کالا در کنار ایجاد مکانیسم‌های تشکیل ابزارهای نوین مالی نظیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری و اوراق بدهی میتوان به قابلیت پیش‌بینی‌پذیر کردن بازارها کمک کرد.
وی با بیان اینکه ابزارها و نهادهای مالی می‌توانند به بهبود پیش‌بینی‌پذیر کردن بازارها کمک کنند، افزود: به عنوان مثال استفاده از انواع مختلف ابزار مشتقه، می‌تواند قابلیت پیش‌بینی‌پذیری بازارها را افزایش داده و میزان نوسانات را کاهش دهد، علاوه بر این حضور برخی نهادها مانند بازارگردان‌ها می‌تواند کمک کند تا این قابلیت به میزان قابل توجهی افزایش یابد. این کارشناس بازار سرمایه به عوامل درونی و بیرونی برای بهبود این قابلیت در بازارها اشاره و تصریح کرد: در حال حاضر متغیرهای بیرونی تاثیرات قابل توجهی روی نوسانات قیمت کالا و متعاقبا ابزارهای مشتقه دارند، این در حالی است که برنامه‌ریزی بلندمدت می‌تواند به افزایش قابلیت پیش‌بینی‌پذیر کردن کمک کند. به گفته اسلامی‌بیدگلی، توسعه ابزارهای مشتقه در بورس کالا، افزایش تعداد محصولات و ابزارها، افزایش تعداد فعالان و بهبود دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها به افزایش و بهبود قابلیت پیش‌بینی‌پذیر کردن بازارها کمک می‌کند.
اهرم حرکت صنعت پتروشیمی با تامین مالی
یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است؛ تامین مالی با سررسید یک‌ساله برای صنعت پتروشیمی به صورت منتشر کردن اوراق سلف موازی در بورس کالا امری حایز اهمیت و ارزشمند برای این بازار به شمار می‌رود. عباس ضیایی‌نیری تصریح کرد: در مورد تضمین این منابع مالی از بورس هم باید گفت که ابزار اوراق سپرده کالایی می‌تواند به عنوان تضامین اصلی در تامین سرمایه در گردش شرکت‌های مختلف در نظر قرار بگیرد که پیش‌بینی می‌شود با رونق معاملات این ابزار و پیش رفتن این روند، شاهد وثیقه قرار گرفتن گواهی سپرده در روند تامین مالی در ادامه مبادلات این بازار باشیم.
وی با بیان اینکه در بازارهای سرمایه ابزارهای مالی قابل اعتمادی ایجاد شده و شفافیت بورس کالا در حال طراحی است که صنعت نفت می‌تواند از ابزارهای بازار سرمایه استفاده کند، افزود: مکانیسم کشف قیمت بهترین کارکرد بورس‌های کالایی است و در این بورس‌ها ابزارهای متنوعی شکل گرفته است و صنعت نفت به عنوان یک صنعت سودده و حداقل ریسک باید از این پتانسیل‌ها استفاده کند.
این کارشناس بازار سرمایه کوچک شدن شرکت‌ها و انجام پروژه‌هایی با سرمایه‌گذاری‌های بالا را یکی از این مشکلات برشمرد و گفت: اکنون نیز دراین حوزه با بن‌بست مواجه‌ایم، چرا که گاهی حجم دارایی‌های شرکت‌ها کمتر از پروژه‌های در دست اجرای آنهاست، تجربه موفق تامین مالی شرکت‌های پتروشیمی از بورس کالا می‌تواند اهرم حرکتی برای این صنایع باشد.
طرح «قیمت تضمینی» سیاستی رقابتی در خرید و تولید گندم
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: در روند سیاست خرید تضمینی، کشاورز با علم به خرید محصول توسط دولت انگیزشی در جهت بهبود راندمان کیفی و کمی محصول خود ندارد از این رو باید زمینه را برای گذار از سیاست حمایتی به سیاست رقابتی با انجام معاملات گندم در بستر بورس کالا و جایگزینی سیاست قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی فراهم کرد. امیرعلی امیرباقری اظهار کرد: فشار مالی پرداخت بر دولت در شرایط کنونی بسیار سنگین بوده ودولت می‌تواند از ظرفیت بازار برای خرید این محصول استفاده کند، در شرایط کنونی نظر به حجم بدهکاری دولت و معوق شدن پرداخت‌ها، فاصله زمانی پرداخت طلبِ تولیدکننده، منجر به ظهور دلالی در این حوزه گشته است.
وی اضافه کرد: در سیاست قیمت تضمینی، تولیدکننده محصول خود را در بورس کالا عرضه کرده و خریدار نیز با توجه به درجه‌بندی کیفی محصول، قیمت و حجم تقاضای خود را عرضه خواهد کرد و معاملات در قیمت مورد توافق خریدار و فروشنده انجام شده و تفاوت قیمت تعادلی معامله از نرخ حمایتی توسط دولت به حساب فروشنده واریز خواهد شد.
عرضه کالا در بورس شفافیت ایجاد می‌کند
1400/06/22
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: عرضه کالا در بورس شفافیت ایجاد می‌کند و خریدار و فروشنده را شفاف می‌کند.
به گزارش فراسرمایه، مصطفی طاهری با حضور در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر افزود: برای آنکه از نظر اقتصادی شفافیت قیمت داشته باشیم و همه چیز در کنترل حاکمیت باشد باید رصد مالی، کالایی و پیمانکاری را خوب انجام دهیم.
وی با بیان اینکه بورس کالا در رصد کالا بسیار کمک دهنده است، گفت: اگر سامانه تجارت، سامانه انبار‌ها و سامانه حمل‌ونقل نداشته باشیم، آن انتظاری که وزارت صنعت، معدن و تجارت از بورس کالا دارد، برآورده نمی‌شود.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی افزود: مقرر شده بازار خرده فروشی برای معاملات برخی از کالاها، از جمله فولاد راه‌اندازی شود.
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد دیگر مهمان برنامه با اشاره به عملکرد بورس کالا در سال‌های قبل و امسال گفت: بورس می‌تواند نقش خوبی در توزیع، تولید و قیمت‌گذاری داشته باشد.
حمیدرضا رستگار افزود: در موضوعات اقتصادی و تعادل بازار اگر به سه حوزه (تولید، توزیع و مصرف) اهمیت داده و توازن بین آنها ایجاد شود قطعا می‌تواند آرامشی در اقتصاد و بازار ایجاد کند.
وی بیان کرد: با اصل و اساس بورس موافقیم، ولی با این روش و این سازوکار مخالفیم.
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد با بیان اینکه در قیمت گذاری‌های بورس ما به عنوان تشکل توزیعی نماینده نداریم، افزود: متأسفانه با ورود بورس به نظام توزیعی، قیمت‌سازی انجام می‌شود.
حمیدرضا رستگار بیان کرد: ما خواستار شفافیت در بورس هستیم و شفافیت زمانی اتفاق می‌افتد که آمار صحیح ارائه شود.
معاون اقتصادی بورس کالای ایران در بخش دیگری از این برنامه با اشاره به فرآیند معاملات در بورس گفت: آنچه در بورس معامله می‌شود، دارای حد اعلای شفافیت نسبت به کالاهایی است که در خارج از بورس معامله می‌شود.
علیرضا ناصرپور افزود: سازوکاری مبتنی بر حراج در بورس کالا انجام می‌شود و مکانیسم انجام معاملات در تمام دستورالعمل‌های معاملاتی منعکس و منتشر شده است و کل بازار در جریان آن است، همچنین هنگام معاملات افراد می‌توانند به صورت برخط (آنلاین) فرآیند انجام معاملات در بورس را رصد کنند؛ بنابراین اینکه مطرح می‌شود «شفافیت در بورس وجود ندارد» این مطلب وارد نیست.
شفافیت معاملات، شرط کارآمدی بورس کالا
قیمت‌گذاری‌های دستوری در بحث معاملات زنجیره فولاد، یکی از اعتراضات اصلی فعالان بخش سنگ‌آهن بهعنوان تولیدکنندگان مواد اولیه این زنجیره به شمار می‌رود.
به گفته برخی مسئولان، دولت در نظر دارد سال آینده حجم بیشتری از معاملات مربوط به زنجیره فولاد را وارد بورس کالا کند تا بتواند از آسیب‌های قیمت‌گذاری دستوری جلوگیری کند؛ هرچند این نظر دولت در صورت اجرایی شدن را میتوان اقدامی مناسب برای کاهش تنش‌های فعلی عنوان کرد اما بسیاری از فعالان بخش معدن و صنایع معدنی معتقدند شرایط فعلی معاملات در بورس کالا دارای خلأها و نقایص متعددی بوده که در صورت رفع نشدن، می‌تواند روند ناعادلانه بودن بهای محصولات زنجیره فولاد را استمرار بخشد. درباره تاثیری که بورس کالا می‌تواند بر بهبود معاملات بخش معدن و صنایع معدنی داشته باشد و سایر ابعادی که در این زمینه باید به آن توجه داشت،صمت با کارشناسان و فعالان بخش معدن صنایع معدنی به گفت‌وگو پرداخته است.
ظرفیت‌های بورس کالا
سید مهرداد اکبریان، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در گفت‌وگو باصمت بیان کرد: یکی از کارکردهای بورس کالا افزایش شفافیت در معاملات زنجیره فولاد است. وی قیمت‌گذاری دستوری را به مثابه یک مانع ایجادشده از سوی دولت برای شکل‌گیری تعادل بازار نام برد و توضیح داد: قیمت‌گذاری دستوری راهکار مناسبی برای تنظیم بازار نبود و این رویکرد دولت نه‌تنها تعادل را به بازار برنگرداند بلکه باعث از بین رفتن تعادل در معاملات نیز شد. بورس کالا را میتوان به مثابه راهکاری برای بازگشت شفافیت به بازار معاملات زنجیره فولاد در نظر گرفت چراکه این بستر، توانایی و ظرفیت لازم را برای تحقق شفافیت و بازگشت تعادل به بازار را دارد. وی افزود: بورس کالا می‌تواند میزان دقیق عرضه و تقاضا را شناسایی کرده و با واقعی کردن قیمت‌ها، به کاهش تنش‌ها در معاملات کمک کند. از این رو، عبور از قیمت‌گذاری دستوری و رسیدن معاملات به بورس کالا را میتوان یک حرکت مثبت دانست اما تنها این موضوع برای رفع مشکلات بازار کافی نیست. اکبریان خاطرنشان کرد: متاسفانه بورس با تمام امتیازات مثبتی که می‌تواند داشته باشد، هنوز هم درگیر مسائل حاشیه‌ای و بیرونی است. در صورت عدم رفع این نواقص نمی‌توان به شکل‌گیری نتایج مثبت ورود معاملات زنجیره فولاد به بورس کالا امیدوار بود. واقع‌بینانه‌تر شدن شرایط دادوستد‌های زنجیره فولاد و مدیریت صحیح در این زمینه از مهم‌ترین مسائلی است که سبب می‌شود ورود تمامی تعاملات به بورس کالا را یک راهکار مناسب عنوان کرد که نتیجه آن نیز قیمت‌گذاری واقعی و تقسیم سود عادلانه بین تمامی بخش‌های زنجیره و فعالان این حوزه خواهد بود.
سرکوب‌های قیمتی
اکبریان در ادامه سرکوب‌های قیمتی را عامل اصلی از بین رفتن سود واقعی برای فعالان بخش معدن و صنایع معدنی وابسته به زنجیره فولاد ذکر کرد و گفت: تمامی گلایه فعالان معدنی و صنعتی درباره خرید و فروش محصولات زنجیره فولاد، ناعادلانه بودن قیمت‌ها متناسب با ارزش‌افزوده شکل گرفته بود. چه در سنگ‌آهن بهعنوان بخش اول و تامین‌کننده مواد اولیه صنایع و چه در دیگر محصولات بهعنوان حلقه آخر این زنجیره، فعالان معتقد بودند به نسبت کار و سرمایه‌گذاری انجام شده و نقشی که در زنجیره فولاد دارند، نمی‌توانند سود واقعی خود را کسب کنند. این فعال معدنی ادامه داد: سرکوب قیمت‌ها را میتوان آسیب‌آفرین برای آینده زنجیره فولاد و به‌طور کلی صنعت کشور عنوان کرد. اگر این سرکوب از سوی دولت باشد، قیمت‌گذاری دستوری نام دارد و اگر از سمت فشارهای بیرونی و موثر بر روند بورس کالا باشد، بورس کالا استقلال خود را از دست خواهد داد. وجود انحراف از مسیر شفاف‌سازی و ایجاد تعادلی که امروز بورس کالا گرفتار آن است، به دلیل همین فشارهای بیرونی است. اکبریان خاطرنشان کرد: مدیران بورس کالا باید تلاش کنند تا با مدیریتی صحیح، این فضا را از انحرافات پیش آمده خارج کرده و شرایط مناسب‌تری در تعاملات حاکم شود. اگر این اتفاق رخ دهد، تمامی فعالان معدنی و صنعتی از دادوستد در بورس کالا حمایت کرده و حاضرند باقی محصولات بخش معدن و صنایع معدنی زنجیره فولاد نیز در بورس کالا ارائه شود.
واقعی نبودن قیمت‌ها در بازار
اکبریان در ادامه صحبت‌های خود، وجود روندی به نام مهندسی قیمت در بورس کالا را یکی از گره‌های فعلی عنوان کرد. او پایین بودن میزان سوددهی برخی از حلقه‌های زنجیره فولاد را متاثر از این موضوع اعلام کرد و توضیح داد: قیمت‌گذاری پایه در بورس کالا براساس روشی به نام مهندسی قیمت انجام شده و این روند شفافیت بورس کالا اجازه خرید و فروش برخی محصولات زنجیره فولاد مانند کنسانتره یا گندله را با نرخ واقعی نمی‌دهد. فعالیت در بخش گندله به دلیل قیمت‌های پایه موجود نه‌تنها شرایط توسعه را نداشته بلکه سودآور هم نیست. تفاوت نرخ یک تن گندله داخلی با همان میزان گندله خارجی بسیار بالا بوده و تولیدات داخلی با بهایی بسیار ازان‌تر فروخته می‌شوند. رئیس انجمن تولیدکندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ادامه داد: گندله ماده اولیه تولید آهن اسفنجی است و این محصول درحال‌حاضر با ارزشی معادل ۲۵ درصد قیمت کدال خرید و فروش می‌شود، در حالی که آهن اسفنجی با بهایی حدود ۷۱ درصد قیمت کدال فروخته می‌شود. این ارقام نشان‌دهنده غیرواقعی بودن قیمت گندله بوده و فاصله بسیار زیاد بهای فعلی با ارزش واقعی مواد باید با ارزش‌گذاری مناسب، رفع شود.
برنامه بلندمدت برای تنظیم بازار
اکبریان وجود ساز کارهای مناسب برای ایجاد تعادل در بازارهای عرضه و تقاضا را شفافیت و حذف رویکردهای کنترلی در بحث قیمت‌گذاری عنوان کرد و توضیح داد: اگر خواهان فروخته شدن تمامی محصولات زنجیره فولاد به قیمت واقعی خود هستیم، بورس کالا باید استقلال خود را داشته باشد. بورس کالا بهعنوان یک نهاد و مرجع قیمت‌گذاری، باید شفافیت را در پیش گرفته منجر به تعادل بازار و قیمت‌ها شود. اگر بورس کالای فعلی به هر دلیلی توانایی ایجاد این بستر را ندارد، میتوان به فکر ایجاد بورس کالای دوم بود. رئیس انجمن تولیدکندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن خاطرنشان کرد: درحال‌حاضر یک شرکت بورس کالا در کشور وجود دارد، در حالی که در سایر کشورها تعداد این بورس حتی به ۴ عدد هم رسیده و از رقابت شکل گرفته در این بازارها، تمامی فعالان صنعتی و تولیدی در حال سودبری هستند. دولت بهعنوان مسئول اصلی ایجاد شفافیت بورس کالا ثبات و تعادل در بازارهای اقتصادی و فعالیت‌های تولیدی، باید نگاه موضعی و مقطعی خود به اقتصاد را کنار بگذارد. این فعال معدنی افزود: برای تنظیم بازار نیازمند تدوین شدن برنامه‌های بلند مدت ۵ تا ۱۰ ساله توسط نهادهای دولتی در تمامی بخش‌های تولیدی و اقتصادی از جمله معادن و صنایع معدنی هستیم. این کار تعادل در آینده بازارها را تامین خواهد کرد.
عــدم تعــادل‌های نگران‌کننده
رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن در ادامه صحبت‌های خود نوسانات مربوط به فعالیت بخش زنجیره فولاد را متاثر از دو عامل عنوان کرد. او در تشریح این عوامل گفت: دو نوع عدم تعادل در فعالیت‌های مربوط به بخش معدن و صنایع معدنی منجر شفافیت بورس کالا به بروز چالش‌های جدی برای معادن و صنایع وابسته به آنها شده است. دسته نخست، را میتوان به نام عدم تعادل سیستمی عنوان کرد. عدم تعادل در بازار و مسائل مربوط به ورود محصولات به بورس کالا، قیمت‌گذاری دستوری، نوع معاملات داخلی، محدودیت‌های صادراتی و وارداتی وضع شده از سوی دولت از این دست عدم تعادل‌های سیستمی است. دسته دوم نیز مباحث مربوط به تامین مواد اولیه صنایع، سرمایه‌گذاری‌های توسعه‌ای، رفع کمبود سنگ‌آهن و پاسخ به تقاضای بازار است. اکبریان ادامه داد: برای مشکلات و نوسانات مربوط به دسته دوم، از نظر من نگرانی و دغدغه‌‌ای وجود ندارد. در این مدت سرمایه‌های زیادی وارد بخش صنایع معدنی شده و از این رو، تقاضا برای مواد اولیه افزایش یافته و امری طبیعی است. پس از گذر زمان و از نظر فنی با ورود سرمایه‌های جدید به بخش معدن، این تعادل در بازار ایجاد خواهد شد. اما نوسانات و چالش‌های شکل‌گرفته در پی عدم تعادل دسته نخست، از اهمیت بسزایی برخوردار است. این فعال معدنی خاطرنشان کرد: به دلیل نبود ثبات در مسائل سیستمی و مدیریت صحیح نهادهای دولتی، عدم اعتماد به بازار و فعالیت‌های بخش معدن و صنایع معدنی شکل گرفته و همین موضوع سبب فرار سرمایه‌ها از معادن شده است. در ادامه نیز با استمرار این شرایط، با بحران توسعه‌نیافتگی کل زنجیره فولاد مواجه خواهیم بود.
بازار قیمت‌گذاری کند
سعید عسکرزاده، دبیر انجمن سنگ‌آهن ایران در گفت‌وگو باصمت ، قیمت‌گذاری دستوری در بحث سنگ‌آهن را نوعی سرکوب قیمت در بازار توسط دولت عنوان کرد. او پیامدهای این اتفاق را کاهش سوددهی معادن در سال‌های اخیر دانست و گفت: قیمت‌گذاری دستوری و ورود نهادهای دولتی به تعاملات اقتصادی بخش معدن و صنایع معدنی را آسیب‌زا خوانده و ورود دولت به قیمت‌گذاری سنگ‌آهن در سال‌های اخیر مسئله‌ای است که منجر به ایجاد چالش‌های متعدد برای فعالان معادن سنگ‌آهن شد. در نتیجه این دخالت‌ها، محدودیت برای فعالان و صاحبان معادن به وجود آمده و تمامی معاملات این بخش دچار سرکوب‌های قیمتی شد. با غیرواقعی شدن بهای سنگ‌آهن در بازار، ادامه فعالیت برای بسیاری از فعالان معدنی، به‌ویژه صاحبان معادن کوچک‌مقیاس از صرفه اقتصادی خارج شده و جذابیت برای حضور در فعالیت‌های معدنی برای سرمایه‌گذاران از بین رفت.
این فعال معدنی ادامه داد: به عقیده کارشناسان و فعالان معدنی، نقش دولت باید نظارتی بوده و بازار فعالیت‌های اقتصادی آزاد باشد. بازار آزاد یعنی میزان عرضه و تقاضا و همچنین مراودات بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، تعیین‌کننده نرخ در تمامی بخش معدن و صنایع معدنی باشد تا تعادل در معاملات این حوزه حفظ شود.
وی خاطرنشان کرد: تنها در صورت منطقی بودن و رفع محدودیت‌های معاملاتی، قیمت‌ها واقعی‌تر شده و تکلیف معاملات فعالان معدنی روشن‌تر خواهد شد. اما با ایجاد هرگونه محدودیت برای معاملات و مانع برای واقعی شدن بهای محصولات، تنها آسیب و بحران در بازارها شکل خواهد گرفت.
ظرفیت‌های شناسایی‌نشده
عسکرزاده در ادامه صحبت‌های خود یکی از نتایج مهم سرکوب‌های قیمت سنگ‌آهن را تعطیلی معادن کوچک‌مقیاس عنوان کرد. او افزایش هزینه‌های تولید در برابر کاهش سوددهی بازارهای معاملاتی سنگ‌آهن را عامل اصلی عدم تمایل معدنکاران به سرمایه‌گذاری در معادن سنگ‌آهن دانست و توضیح داد: تصمیم‌گیری‌های نامناسب دولتی در بخش معدن و به‌ویژه زنجیره فولاد کشور، کار فعالان و صاحبان این بنگاه‌های مهم اقتصادی کشور را دچار اختلال کرده است. طی مدت اخیر به دلیل افزایش فعالیت‌های صنعتی در زنجیره فولاد، تقاضا برای مواد اولیه از جمله سنگ‌آهن افزایش یافته است. این رشد تقاضا منجر شده برخی واحدهای صنعتی برای تامین مواد اولیه خود دچار مشکل شوند. از سوی دیگر، برخی از اتمام ذخایر سنگ‌آهن تا ۱۰ تا ۱۵ سال آینده خبر می‌دهند که منجر به ایجاد برخی نگرانی‌ها شده است.
این فعال معدنی تصریح کرد: من به‌شخصه موضوع اتمام ذخایر سنگ‌آهن را بهعنوان بحران تلقی نمی‌کنم؛ در ایران معادن سنگ‌آهن دست‌نخورده بی‌شماری داریم که با بهره‌گیری از آنها می‌توانیم به حداکثر سود دست پیدا کنیم. اما بنا بر دلایل مختلفی مانند واقعی نبودن نرخ سنگ‌آهن در بازارها، انجام نشدن اکتشافات عمیق برای شناسایی ذخایر جدید و دیگر مسائل این‌چنینی سبب شده در بهره‌گیری از ظرفیت‌های سنگ‌آهن بالقوه خود باز بمانیم. در صورت بی‌توجهی به رفع موانع فعلی، در آینده نه‌تنها بخش معدن سنگ‌آهن بلکه تمام زنجیره ارزش افزوده آن با مشکل مواجه خواهد شد.
دبیر انجمن سنگ‌آهن خاطرنشان کرد: معتقدم ایراد اصلی در رویکردهای کلان سیاست‌گذاری‌های دولتی و بی‌توجهی آنها به عواقب تصمیمات خود است. با اصلاح برخی ساختارها و نگرش‌ها نسبت به حوزه تخصصی معدن به‌ویژه بخش سنگ‌آهن و زنجیره فولاد میتوان شرایط بهتری را برای فعالیت‌های این بخش متصور بود.
سخن پایانی
به عقیده برخی فعالان معدنی، این دخالت‌ها و سیاست‌گذاری‌ها ضمن بی‌ثباتی این بخش، سبب شده سرمایه‌ها از معادن بهعنوان پایه‌های اقتصادی مهم کشور خارج شوند. تا پیش از این قیمت‌گذاری دستوری سنگ‌آهن و زنجیره فولاد، یکی از مشکلاتی بود شفافیت بورس کالا که فعالان این بخش به آن اذعان داشتند. با اعلام نظر دولت مبنی‌بر عرضه بیشتر زنجیره فولاد در بورس کالا، باید دید آیا این راهکار می‌تواند به سامان‌بخشی بازار کمک کند یا خیر.
شفافیت معاملات در بورس کالای کشور
شفافیت معاملات در بورس کالای کشور آهن استیل یکتا
- تعداد بازدید : ۶۹۲
- تاریخ انتشار : ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸
- نوشته شده توسط : تیم آهن یکتا
بهرام سبحانی، رئیس انجمن فولاد ایران در گفتگویی با اشاره به وضعیت بورس کالا کشور اظهار داشت: شفاف ترین بازار کالایی کشور، بورس کالا می باشد که در همین راستا انجمن فولاد کشور نیز خواهان افزایش عرضه محصولات فولادی در بورس است. به گزارش آهن نیک در اخبار بازار آهن ، طی سال های اخیر، عرضه محصولات فولادی در بورس کالا موجب شده تا قیمت ها در بازار واقعی تر شده و میزان سود تولیدکنندگان بیشتر شود و سود اصلی به تولیدکننده رسد.
که به دنبال آن شاهد حذف واسطه گری و دلال بازی در این بازار بوده ایم. بهرام سبحانی در ادامه افزد: خروج قیمت ها از حیطه نرخ گذاری دلتی زمانی رخ داد که مکانیسم بورس کالا در بازار راه اندازی شد. پس از راه اندازی بورس کالا در بازار، میزان انگیزه تولیدات در بازار نیز با افزایش مواجه گردید. وی در ادامه اظهار داشت: معترض بودن برخی از گروه ها به بورس کالا امری کاملا طبیعی می باشد زیرا در سال های گذشته میزا سود دلالان از تجارت فولاد از سود تولیدکنندگان فولاد بیشتر بوده است اما طی سال های اخیر بورس کالا باعث شده تا میزان شفافت معاملات در بازار بیشتر شده و سد دلالان را با کاهش مواجه کرده است در نتیجه نارضایتی و تلاش برخی از گروه ها در راستای حذف بورس کالا دور از انتظار نیست.
پس از ورود فولاد به بورس کالا شاهد افزایش دلگرمی بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این صنعت بوده ایم. در شرایط فعلی با توجه به افزایش میزان تولید فولاد داخلی و حجم بالای عرضه در مقایسه با نیاز بازار داخلی، نباید هیچگونه محدودیتی و معاملات بورس کالا وجود داشته باشد و باید به بازار اجازه دا تا عرضه و تقاضا قیمت های واقعی را تعیین کنند. در حال حاضر وضعیت بازار آهن الات کشور بگونه ای است که هر روزه شاهد نوسانات غیرمنتظره ای در این بازار هستیم.
خبر های بازار آهن حاکی از کاهش نسبی قیمت روز آهن آلات در هفته جاری می باشد. با توجه به محدودیت صادرات، احتمالا با افزایش عرضه مواجه خواهیم شد که همین امر کاهش قیمت ها را در بازار آهن آلات به دنبال خواهد داشت. در حال حاضر بازار اهن شادآباد روند کاهشی را دنبال می کند که پیش بینی می شود این روند ادامه دار باشد.
دیدگاه شما