مدیریت ریسک و دارایی

احسان والیان

مدیریت ریسک در مدیریت دارایی فیزیکی راه در ایران

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 12 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله مدیریت ریسک در مدیریت دارایی فیزیکی راه در ایران

چکیده مقاله :

از مسائل پیش‌رو در حمل‌و‌نقل جاده‌ای که سهم عمده‌ای از جابجایی را برعهده دارد، مدیریت ریسک‌ها به منظور پاسخ‌گویی به تقاضا است. این امر سبب می‌شود تا نرخ استهلاک دارایی‌های فیزیکی کنترل شده و ریسک ارایه خدمت ایمن، ارزان، سازگار با محیط زیست و پایدار نیز درپایین‌ترین سطح قرار گیرد. دراین خصوص دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه سنتی که تمامی فازهای طول عمر دارایی فیزیکی راه (ایجاد، بهره‌برداری و اسقاط) را به صورت جداگانه مدیریت می‌کند. دیدگاه دوم، نگاه یکپارچه به مدیریت ریسک‌ها در تمامی طول عمر دارایی‌های فیزیکی راه است. دراین مقاله با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای به‌همراه نقطه نظرات کارشناسان، انواع ریسک‌ها در قالب مدیریت دارایی فیزیکی راه، شناسایی، رتبه‌بندی و راهکارهای مدیریت آن ارایه شده است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که تا کنون 55 ریسک در 6 گروه برای طول عمر دارایی فیزیکی راه، شناسایی شده است. درارزیابی ریسک‌ها، بیشترین ریسک مربوط به ریسک گروه مشارکت ذینفعان و کمترین، به گروه رویدادهای خارج از حیطه سازمان مربوط است. درکنار آن، کمترین رتبه ریسک مربوط به سرقت و بیشترین رتبه عدم توجه کافی به تعمیرونگهداری است. داشتن سیستم یکپارچه توسعه و بهره‌برداری، برنامه مالی پایدار، داشتن سطح سرویس و آموزش نیروی انسانی از جمله راه‌کارهای مدیریت ریسک نیز عنوان شده است.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا JR_ROAD-28-103_006 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

گنجی زهرایی، هادی،1399،مدیریت ریسک در مدیریت دارایی فیزیکی راه مدیریت ریسک و دارایی در ایران،https://civilica.com/doc/1153461

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1399، گنجی زهرایی، هادی؛ )
برای بار دوم به بعد: ( 1399، گنجی زهرایی؛ )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

• -Amadi-Echendu, J. E. et al., (2010), “What is engineering asset .
• -Bharadwaj, U. R., Silberschmidt, V. V. and Wintle, J. B., .
• -Campbell, J., Jardine, a. K. S. and McGlynn, J., (2011), .
• -Campbell, J. and Reyes-Picknell, J., (2015), "Uptime: Strategies for excellence .
• -Castillo, E. et al., (2016), “A Markovian-Bayesian Network for Risk .
• -Ching, W. K. et al., (2010), “A Markovian network model .
• -Dionne, G., (2013), “Risk Management: History, Definition, and Critique,” Risk .
• pp. 147–166. .
• -Emmanouilidis, C. and Komonen, K., (2013), “Physical Asset Management Practices .
• -Geiger, D. et al., (2005), Transportation Asset Management in Australia, .
• -Ghani, A. A. and … A. A., (2017), “Maintenance and .
• -Han, D. and Do, M., (2016), “Evaluation of Socio-Environmental Effects .
• -Herabat, P., McNeil, S. and Switzer, A., (2007), “Transportation Asset .
• -Hodkiewicz, M. R., (2015), “The development of ISO 55000 series .
• -Jones, M., Williams, W. and Stillman, J., (2014), “The evolution .
• -Karunarathna, W., Dwight, R. and Zhang, T., (2013), “Bridge deterioration .
• (­MCMC­),” in Proceedings of the 8th World Congress on Engineering .
• -McNeil, A., Frey, R. and Embrechts, P., (2005), "Quantitative risk .
• -Mehairjan, R. P. Y., (2017), "Risk-based maintenance for electricity network .
• -Park, S., Park, S. I. and Lee, S. H., (2016), .
• -Premanathan, T. and Rajini, D., (2018), “The 7th World Construction .
• -Sadeghi, N., Fayek, A. R. and Pedrycz, W., (2010), “Fuzzy .
• Standardization, nternational O. for (2018) ISO 45001. .
• -Szymański, P., (2017), “Risk management in construction projects,” in Procedia .
• -Tom, E. and Schulman, K. A., (2014), “Mathematical Models in .
• -Too, E. G., (2010), “A framework for strategic infrastructure asset .
• pp. 31–62. .
• -Verma, S. and Chaudhri, S., (2014), “Integration of fuzzy reasoning .
• -Zin, N., (2012), “Particle Transport Monte Carlo Method for Heat .

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

مدیریت ریسک و دارایی

کارشناس ارشد حسابداری

نتايج بسياري از تصميمات به درستي قابل پيش بيني نيست و نتايج واقعي مي تواند با نتايج مورد انتظار متفاوت باشد. ريسک يا عدم اطمينان در معناي عام، اشاره به تحقق نتيجه اي متفاوت با مورد انتظار دارد. از نظر مالي، ريسک انحراف بازده واقعي از بازده مورد انتظار است.

چون بانکها در معرض ريسکهاي نقدينگي، عدم پرداخت تسهيلات(اعتباري)، تغييرات نرخ ارز، سرمايه ، عملياتي و حقوقي قرار دارند، مديريت ريسک دارايي ها و بدهي ها رکن اصلي و اساسي فعاليت در صنعت بانکداري است و تجزيه و تحليل موثر فعاليت بانکها مستلزم شناخت کافي و ارزيابي ريسکهاي موجود است.

نظر به تفاوتي اساسي که بين عمليات بانکها با ساير موسسات وجود دارد، اين شناخت مي تواند به مديريت و کاهش اثرات و تبعات ريسکهاي بالقوه در اين صنعت نقشي اساسي داشته باشد .

تفاوت عمليات بانکها با ساير موسسات تجاري

1) بانک صنعتي است که تحت قواعد و الزاماتي خاص فعاليت دارد، اين قواعد و الزامات درجات ريسک را براي بانکها تعيين مي کنند.

2) بانک به عنوان واسطه، عمل جمع آوري وجوه و توزيع آن را به عهده دارد. جمع آوري و توزيع وجوه نقد با ريسک ارتباطي نزديک دارد.

3) بانک در معاملاتي که اساساٌٌ با ريسک ارتباط دارند وارد مي شود(ضمانتنامه و اعتبارات اسنادي و ..) که در موسسات ديگر کمتر مشاهده مي شود.

4) چون بانکها ذاتاٌ موسساتي بين المللي هستند که ريسک آنها به جوامع ديگر تسري و ارتباط پيدا مي کند، موسساتي بين المللي مانند کميته بال بر عمليات آن نظارت دارند.

5) اشکالات احتمالي بوجود آمده در بانکها مي تواند به بحران هاي اجتماعي ختم شود.

با توجه به ساختار مالي بانکها که بسياري از عمليات آنها با ريسک ارتباطي نزديک دارد بر اهميت شناخت ريسکهاي موجود مي افزايد.

ترکيب ترازنامه بانکها

نقدينگي و قدرت نقدپذيري براي بانکها از اهميتي فوق العاده برخوردار است به اين دليل ترتيب اقلام داراييها در ترازنامه بانکها به صورت نقد شوندگي است. در خصوص بدهي ها (اقلام سمت چپ ترازنامه) نيز ترتيب فوق رعايت مي شود. اقلام دارايي ها در ترازنامه بانکها متنوع مي باشند اما بررسي مطالبات معوق و سررسيد گذشته از اهميتي خاص برخوردار است. سرمايه در بانکها به دو بخش مهم تقسيم مي گردد:

الف) سرمايه درجه اول ( سرمايه اي که به شکل نقد وارد موسسه شده و آنچه که صاحبان موسسه حق برداشت داشته اما در موسسه متمرکز گرديده است).

ب ) سرمايه درجه دوم ( سرمايه مکمل يا سرمايه اي که ناشي از عملياتي مانند تجديد ارزيابي دارايي ها تجميع گرديده است).

در ترازنامه بانکها اقلامي مانند تعهدات ضمانتنامه ها و اعتبارات اسنادي( داخلي و خارجي) وجود دارد که با ريسک رابطه اي نزديک دارند. اقلام فوق که به اقلام زير خط ترازنامه معروفند نشاندهنده ميزان تعهدات بانکها بوده و جهت شناسايي، اندازه گيري و تعديل ريسک بکار مي روند.

با استفاده از تجزيه و تحليل اقلام ترازنامه با در نظر گرفتن ريسکهاي مربوط مي توان "نسبت کفايت سرمايه" را محاسبه نمود. چون بين محاسبه کفايت سرمايه و درجه ريسک پذيري اقلام ترازنامه بانکها رابطه اي مستقيم وجود دارد، شناخت درصد ريسک پذيري اقلام ترازنامه ضروري به نظر مي رسد.

ريسکهاي مهم صنعت بانکداري

لازمه جلب اعتماد عمومي به نظام بانکي آن است که سپرده گذاران مطمئن گردند هر زمان به وجوه خود نياز داشته داشته باشند مي توانند به آن دسترسي يابند. به دليل اعتماد عمومي مردم به بانکها، چنانچه رکودي جزئي در عملکرد آنها بوجود آيد علامتي بر ضعف تلقي و ممکن است اين اعتماد سلب سپس وجوه (منابع) از بانک خارج و وضعيت نقدينگي بانک تحت تاثير قرار گيرد از طرف ديگر نگهداري وجوه نقد غيرضروري با مبالغ بالا و کلان نيز ممکن است ضربه اي جبران ناپذير به بانک وارد و مديريت وجوه نقد مورد پرسش قرار گيرد.

2) ريسک اعتباري (عدم پرداخت)

اين ريسک هنگامي رخ مي دهد که دريافت کنندگان وام قادر به پرداخت ديون خود نباشند.

سيستم سنجش اعتباري بانک بايد داراي ويژگي هاي ذيل باشد تا ضمن کاهش ريسک، از معوق شدن تسهيلات نيز ممانعت کند.

1-2) اين سيستم بايد قادر باشد وضعيت گذشته و حال متقاضي را مشخص و وضعيت مالي آينده وي را پيش بيني کند.

2-2) قابليت اتکاء، دقت و اعتماد داشته باشد.

3-2) داراي ماهيت خودکنترلي باشد.

4-2) قابليت توسعه و بهبود داشته باشد.

5-2) از نظر اطلاع رساني مفيد و موثر باشد.

6-2) جهت کسب اطلاعات مالي علاوه بر محيط درون سازماني با محيط برون سازماني نيز تطابق داشته باشد.

در خصوص توزيع ريسک تسهيلات پرداختي مي توان به نکات ذيل اشاره کرد:

الف) پرداخت تسهيلات به بخش هاي گوناگون اقتصاد تا چنانچه در صنعتي خاص رکود ايجاد شد، بانک دچار مشکل نگردد.

ب ) پرداخت تسهيلات ارزي و ريالي متناسب با ساختار (ترکيب) منابع بانک صورت پذيرد.

ج ) توزيع جغرافيايي تسهيلات در سطح کشور تا چنانچه در يک منطقه خاص مشکلي (حوادث طبيعي و غير طبيعي) بوجود آمد بانک قدرت مانور و تصميم گيري داشته باشد.

د) توزيع زماني پرداخت تسهيلات (کوتاه مدت ، ميان مدت ، بلند مدت) با توجه به ساختار منابع صورت پذيرد.

3) ريسک هاي ارزي

معاملات ارزي سه ريسک مهم و اساسي را به دنبال دارند:

1-3) ريسک کامل در تسويه

اين ريسک مي تواند از تسويه کامل معاملات بين بانکي رخ دهد. چون مبالغ هر معامله بين بانکي مي تواند بسيار بالا باشد چنين ريسکي قادر است ساختار مالي بانک را تحت تاثير جدي قرار دهد.

2-3) ريسک نوسانات نرخ ارز

نرخ انواع ارز در بازارهاي بين المللي همواره در حال تغيير است، اين نرخ با مخاطرات سياسي، اقتصادي و . تغيير مي کند، چنانچه يک بانک قسمتي از دارايي خود را که به صورت ارز نگهداري مي کند بيش از بدهي اش به همان ارز باشد و همزمان ارز مربوط در بازارهاي بين المللي تضعيف گردد، دچار ضرر و زيان مي شود. در حالتي ديگر ممکن است تفاوت دارايي ها و بدهي هاي ارزي از نطر مبلغ زياد نباشد اما فاصله زماني ايندو بسيار طولاني باشد در اين حالت نيز خطر ايجاد ريسک نوسانات نرخ ارز بوجود مي آيد.

اين ريسک از پرداخت تسهيلات ارزي و احتمال عدم وصول تمام يا بخشي از آن ناشي مي گردد.

امروزه وارد شدن بانکها در معاملات ارزي امري اجتناب ناپذيرگرديده اما اينکه چگونه انواع ريسک عمليات ارزي کنترل گردد تا از وارد آمدن خسارات جبران ناپذير ممانعت بعمل آيد از مهمترين سوالاتي است که با وارد شدن بانکها در معاملات ارزي بازارهاي مالي بين المللي و استفاده از ابزارهاي مالي امکان پذير است.

تطابق زماني سررسيد دارايي ها و بدهي ها

تطابق زماني سررسيد داراييها و بدهيها از مهمترين نکاتي است که بانکداران به آن توجه اي اساسي دارند زيرا چنانچه اين تطابق صورت نگيرد ممکن است عمليات بانک تحت الشعاع قرار گرفته و مانعي بزرگ در جهت سودآوري باشد. براي مثال چنانچه بانکي داراي درصدي بالا تسهيلات اعطايي بيش از پنج سال باشد در حالي که بخش اعظم منابع اش زير يکسال است احتمالاٌ در معرض ريسک نقدينگي قرار خواهد گرفت و در اين حالت ناچار است درصدد استقراض از منابع ديگر از جمله بانک مرکزي و با نرخي فراتر از نرخ سپرده گيري خود جهت جبران کمبود نقدينگي باشد. به بياني ديگر تطابق زماني سررسيد دارايي ها و بدهي ها (پرداخت تسهيلات با توجه به ترکيب زماني منابع و برنامه ريزي در جهت جذب منابع کوتاه مدت يا بلند مدت جهت اجراي سياستهاي پرداخت تسهيلات ) در موسسات مالي مانند بانکها سبب کاهش ريسک و تسريع در تحقق اهداف پيش بيني شده خواهد شد.

امروزه بانکهاي پيشرفته با استفاده از تکنولوژي و اطلاعات مالي، سهمي اساسي در بازارهاي مالي داشته به طوريکه ابتدا انواع ريسکهاي موجود در عمليات داخلي و بين المللي را شناخته، سپس مديريت مي کنند. مديريت داراييها و بدهيهاي بانکها مي تواند يکي از عوامل مهم در جهت رشد سودآوري آنها بوده و به کاهش ريسک هاي احتمالي نيز کمک کند. بديهي است دسترسي به چنين وضعيتي(شناسايي ريسک، تجزيه و تحليل و مديريت ريسک) با کمک ساختار سيستم حسابداري مناسب و بکارگيري کنترلهاي داخلي لازم ممکن خواهد بود.

1- طبيبيان محمد، تجربه دو دهه بانکداري اسلامي و چالشهاي پيش رو ( ابعاد نظري، ساختاري و اجرايي). موسسه عالي بانکداري ايران- چاپ اول 1383

2- رشيدي مهدي، بانکداري بين المللي 1 ، موسسه عالي بانکداري ايران – چاپ اول 1382

3- مدرس احمد و فرهاد عبدالله زاده، مديريت مالي ، شرکت چاپ خواجه- چاپ اول 1378

4. Kiel Institute. Banking Risks In International Markets . February 2004. www.finirs.org

5. Palmer, David A. Accounting For Foreign Exchange Differences . September 2000. Management Development.comwww. Financial Available:

نشریه مدیریت دارایی و تامین مالی

اهداف: بازار سرمایه، یکی از اصلی‌ترین ارکان بازار مالی، نقش مهمی در جذب و گردش نقدینگی بازار و هدایت آن به‌سمت بخش‌های کارآمد اقتصادی ایفا می‌کند. بنابراین توجه به سرمایه‌گذاری صحیح در این بازار براساس اطلاعات منتشره، اهمیت ویژه‌ای دارد. پیش‌بینی‌های مدیریتی مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در بازار سهام هستند که انتشار نادرست آن از . بیشتر اهداف: بازار سرمایه، یکی از اصلی‌ترین ارکان بازار مالی، نقش مهمی در جذب و گردش نقدینگی بازار و هدایت آن به‌سمت بخش‌های کارآمد اقتصادی ایفا می‌کند. بنابراین توجه به سرمایه‌گذاری صحیح در این بازار براساس اطلاعات منتشره، اهمیت ویژه‌ای دارد. پیش‌بینی‌های مدیریتی مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در بازار سهام هستند که انتشار نادرست آن از سوی مدیریت، باعث افزایش ریسک خاص سهام شرکت و درنتیجه تصمیمات نادرست سرمایه‌گذاری از سوی سرمایه‌گذاران می‌شود. در این پژوهش، از متغیر خطای پیش‌بینی مدیریتی برای سنجش کیفیت اطلاعات افشاشده استفاده شده است تا به این وسیله، ضمن سنجش رابطۀ بین کیفیت افشای اطلاعات و ریسک ویژۀ شرکت‌ها، اثر محیط اطلاعاتی بر رابطۀ بین این دو متغیر در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شود. روش: به همین منظور نمونه‌ای متشکل از 160 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1388 تا 1397 با استفاده از مدل‌های رگرسیونی و داده‌های تابلویی بررسی شد. نتایج: نتایج نشان‌دهندۀ آن است که خطای پیش‌بینی مدیریتی رابطۀ مثبتی با ریسک ویژه دارد. علاوه بر این، براساس شواهد به‌دست‌آمده، خطای پیش‌بینی مدیریتی در یک محیط اطلاعاتی خوب رابطۀ مثبت کمتری با ریسک ویژه دارد.

بررسی رابطۀ بین ریسک‌پذیری شرکت و نقدشوندگی سهام با ارزش شرکت

مجتبی گل محمدی شورکی

چکیده

هدف: سنجش ریسک پروژه‌ها و ارتباط آن با بازده یکی از عوامل اساسی در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری است؛ به گونه‌ای که اجتناب از ریسک و ریسک‌پذیری بیش از حد درنهایت، بر ارزش شرکت تأثیر می‌گذارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطۀ بین سطح ریسک‌پذیری شرکت و ارزش شرکت است؛ به‌علاوه رابطۀ بین نقدشوندگی سهام و ارزش شرکت نیز مطالعه شده است.روش: برای . بیشتر هدف: سنجش ریسک پروژه‌ها و ارتباط آن با بازده یکی از عوامل اساسی در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری است؛ به گونه‌ای که اجتناب از ریسک و ریسک‌پذیری بیش از حد درنهایت، بر ارزش شرکت تأثیر می‌گذارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطۀ بین سطح ریسک‌پذیری شرکت و ارزش شرکت است؛ به‌علاوه رابطۀ بین نقدشوندگی سهام و ارزش شرکت نیز مطالعه شده است.روش: برای آزمون فرضیه‌های پژوهش، تعداد 156 شرکت از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازۀ زمانی 1393 تا 1397 مطالعه شده است. داده‌ها به روش همبستگی با استفاده از الگوی رگرسیونی و مبتنی‌‌بر ساختار مقطعی و نرم‌‌افزار Eviews تجزیه و تحلیل شده است.نتایج: نتایج پژوهش نشان می‌دهد ریسک‌پذیری شرکت رابطۀ مثبت و معنی‌داری با ارزش شرکت دارد؛ با این حال شاخص‌های مختلف نقدشوندگی حاکی از نتایج مختلفی است؛ به گونه‌ای که نسبت گردش سهام، نسبت عدم نقدشوندگی آمیهود و درصد سهام شناور آزاد فاقد رابطۀ معنی‌دار با ارزش شرکت است؛ ولی رتبۀ نقدشوندگی شرکت رابطۀ مثبت و معنی‌داری با ارزش شرکت دارد؛ به‌‌علاوه نتایج نشان می‌‌دهد نقدشوندگی سهام رابطۀ بین ریسک‌‌پذیری و ارزش شرکت را تعدیل نمی‌‌کند.نوآوری: تاکنون، در پژوهش‌های داخلی رابطۀ بین ریسک‌پذیری شرکت و ارزش شرکت مطالعه نشده است؛ همچنین الگوی معرفی‌شده برای سنجش ریسک‌پذیری تاکنون، استفاده نشده و به‌جای استفاده از داده‌های مالی (انحراف معیار بازده سهام) از داده‌های حسابداری برای تبیین ریسک‌پذیری استفاده شده است.

پیاده‏ سازی مدیریت ریسک سازمانی؛ شناسایی، تحلیل و ارزیابی مورد مطالعه: نهاد مالی فعال در بازار سرمایۀ ایران

ابوالحسن جلیلوند؛ مجتبی رستمی نوروزآباد؛ احسان عسکری فیروزجایی؛ میلاد رحمانیانی

چکیده

هدف:هدف این پژوهش بررسی مدیریت ریسک سازمانی در یک نهاد مالی فعال در بازار سرمایۀ ایران است. براساس استاندارد مدیریت ریسک سازمانی، مدیریت ریسک به پنج بخش شناسایی، تحلیل و ارزیابی، درپیش‌گرفتن راهبردهای لازم برای مقابله با ریسک، اجرا، کنترل و نظارت تقسیم‏بندی شده است که در اینجا دربارۀ دو مرحلۀ اول مطالعه شده است. روش: روایی مطالعۀ . بیشتر هدف:هدف این پژوهش بررسی مدیریت ریسک سازمانی در یک نهاد مالی فعال در بازار سرمایۀ ایران است. براساس استاندارد مدیریت ریسک سازمانی، مدیریت ریسک به پنج بخش شناسایی، تحلیل و ارزیابی، درپیش‌گرفتن راهبردهای لازم برای مقابله با ریسک، اجرا، کنترل و نظارت تقسیم‏بندی شده است که در اینجا دربارۀ دو مرحلۀ اول مطالعه شده است. روش: روایی مطالعۀ حاضر براساس طرحی از جلیلوند و رستمی‌نوروزآباد در سال 1395 در یک شرکت سرمایه‏گذاری فعال در بازار سرمایۀ ایران تأیید شده است؛ بنابراین، ریسک‏های موجود در سطح شرکت مطالعه‌شده، با استفاده از روش‏های چک‌لیست، تراوش ذهنی (طوفان مغزی) و کانون تمرکز شناسایی شده و پس از آن با فن نظرسنجی از خبرگان در سطح شرکت احتمال رخداد و میزان اثر هر ریسک بر عملکرد شرکت به دست آمده است؛ سپس نقشۀ ریسک شرکت برای مشخص‌کردن جایگاه هر کدام از ریسک‏های موجود برای درپیش‌گرفتن راهبردهای لازم برای مدیریت آنها طراحی شد. در ادامه با استفاده از شدت تأثیر هر کدام از ریسک‏ها رتبه‏بندی اهمیت ریسک‏های موجود مشخص شد. نتایج: نتایج نشان داد ریسک‏های رقابت، سیاسی، نیروی انسانی، بازار، نقدینگی، قوانین و مقررات، اعتباری، شهرت و اعتبار، حاکمیت شرکتی، نقدشوندگی، سیستمیک، عملیاتی، سرمایه و رویداد به ترتیب در رتبه‏های اول تا چهاردهم قرار دارند.

تأثیر مدیریت اثربخش ریسک در عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران: نقش واسطه‌ای سرمایۀ فکری و اهرم مالی

باقر عسگرنژاد نوری؛ پریسا امکانی

چکیده

مدیریت اثربخش ریسک، از رویکردهای جدیدی است که برای بهبود عملکرد سازمان‌ها در شرایط عدم اطمینان محیطی استفاده می‌شود. مدیریت اثربخش ریسک به معنی کاربرد نظام‌مند سیاست‌های مدیریتی، رویه‌ها و فرایندهای مربوط به فعالیت‌های تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک است. این پژوهش می‌کوشد تأثیر مدیریت اثربخش ریسک را بر عملکرد مالی شرکت‌ها بررسی . بیشتر مدیریت اثربخش ریسک، از رویکردهای جدیدی است که برای بهبود عملکرد سازمان‌ها در شرایط عدم اطمینان محیطی استفاده می‌شود. مدیریت اثربخش ریسک به معنی کاربرد نظام‌مند سیاست‌های مدیریتی، رویه‌ها و فرایندهای مربوط به فعالیت‌های تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک است. این پژوهش می‌کوشد تأثیر مدیریت اثربخش ریسک را بر عملکرد مالی شرکت‌ها بررسی کرده و نقش واسطه‌ای سرمایۀ فکری و اهرم مالی را نیز در ارتباط بین این متغیر‌ها شناسایی کند. بدین منظور برخی از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در دورۀ زمانی 1387 تا 1392مطالعه شدند. نتایج نشان می‌دهد مدیریت اثربخش ریسک بر نرخ بازده دارایی‌ها و رشد ارزش بازار، تأثیر مثبت دارد. اهرم مالی تنها در ارتباط بین مدیریت اثربخش ریسک و نرخ بازده دارایی‌ها نقش واسطه‌ای داشته، نقش واسطه‌ای سرمایۀ فکری نیز فقط در ارتباط بین مدیریت اثربخش ریسک و رشد ارزش بازار تأیید شد.

ریسک نقدینگی و تأثیر آن بر بازده مازاد در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

احمد احمدپور؛ فرشته مروی

چکیده

در فرهنگ سرمایه­گذاری،اصل ثابتی مبنی بر اینکه سرمایه از ریسک و خطر گریزان است و به سوی بازده و سود تمایل دارد، وجود دارد. به همین دلیل است که سرمایه­گذاران ریسک­گریز از ورود سرمایۀ خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایه‌شان هست، امتناع می­کنند. این پژوهش بازده اضافی سهام را با درنظرگرفتن . بیشتر در فرهنگ سرمایه­گذاری،اصل ثابتی مبنی بر اینکه سرمایه از ریسک و خطر گریزان است و به سوی بازده و سود تمایل دارد، وجود دارد. به همین دلیل است که سرمایه­گذاران ریسک­گریز از ورود سرمایۀ خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایه‌شان هست، امتناع می­کنند. این پژوهش بازده اضافی سهام را با درنظرگرفتن دو متغیر نقدینگی و ریسک نقدینگی در بازه زمانی 1391-1386 بررسی می‌کند. نمونۀ انتخاب‌شده برای آزمون شامل 40 شرکت پذیرفته­شده در بورس اوراق بهادار تهران است. نتایج با رگرسیون چندمتغیره و با استفاده از داده­های تابلویی (پانل)آزموده شد تا ارتباط بین متغیرهای پژوهش و بازده اضافی سهام ارزیابی شود. یافته­های پژوهش نشان می­دهد نقدینگی، اثر منفی و معنادار بر بازده اضافی دارد. نقدینگی بازار، ریسک نقدینگی شرکت و ریسک نقدینگی بازار با بازده اضافی سهام ارتباط معنی‌داری ندارند.

استفاده از مدل ترکیبی کانسی- نگاشت خود سازمانده در مدیریت ریسک و ارزیابی سهام

زهرا نصراللهی؛ سعید فرهادی

چکیده

در این مقاله از تحلیل کانسی که به وسیله الگوریتم یادگیری نگاشت خود سازمانده بهبود داده شده، برای تصمیم‌گیری در زمینه انتخاب سهام استفاده شده است.در این پژوهش با استفاده از آمار ماهانه سهام شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران از فروردین ماه 1392 تا خرداد ماه 1392 و نظرهای شش کارگزاری خبره در انتخاب سهام، به انتخاب سهام برتر در این . بیشتر در این مقاله از تحلیل کانسی که به وسیله الگوریتم یادگیری نگاشت خود سازمانده بهبود داده شده، برای تصمیم‌گیری در زمینه انتخاب سهام استفاده شده است.در این پژوهش با استفاده از آمار ماهانه سهام شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران از فروردین ماه 1392 تا خرداد ماه 1392 و نظرهای شش کارگزاری خبره در انتخاب سهام، به انتخاب سهام برتر در این دوره پرداخته شد. طبق نتایج به‌دست آمده شرکت­های پالایش­نفت بندرعباس، سیمان فارس و خوزستان و سرگروه توسعه­ملی به عنوان سهام برتر انتخاب شدند، تحلیل نمودار قیمت این شرکت­ها در بازه زمانی مذکور، نشان­دهنده، بازدهی قابل­قبول این شرکت‌ها در این دوره است.

طراحی مدل پویای همزمان برای رفتار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران درشرایط عدم اطمینان

رضا تهرانی؛ سعید فلاح پور؛ سیدجلال طباطبائی

چکیده

درپژوهش حاضر مدل همزمان پویا برای رفتار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس ایران طراحی وارائه می شود.مبنای اصلی مدل مذکور بر محدودیت منابع و مصارف وجوه نقد در شرکتها می باشد.]چهار معادله ساختاری سرمایه گذاری ، استقراض ،تقسیم سود و انتشار سهام با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته سیستمی ضرایب مدل با دقت بالایی تخمین زده می شود.نتایج پژوهش . بیشتر درپژوهش حاضر مدل همزمان پویا برای رفتار مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس ایران طراحی وارائه می شود.مبنای اصلی مدل مذکور بر محدودیت منابع و مصارف وجوه نقد در شرکتها می باشد.]چهار معادله ساختاری سرمایه گذاری ، استقراض ،تقسیم سود و انتشار سهام با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته سیستمی ضرایب مدل با دقت بالایی تخمین زده می شود.نتایج پژوهش نشان می دهد که تصمیمات سرمایه گذاری ،تامین مالی و تقسیم سود در شرکتها از همزمانی برخوردار و ارتباط متقابل بین آنها وجود دارد.مدیران شرکتها در شرایط محدودیت تامین مالی همواره باید در انتخاب گزینه های مصارف و منابع ارتباط آنها را درنظر داشته باشند،تااز از زیانهای ناشی از سرمایه گذاری غیر بهینه وهمچنین افزایش هزینه سرمایه شرکت اجتناب ورزند همچنین وجود سلسله مراتب تامین مالی در شرکتها برای سرمایه گذاری تایید می شود.

بررسی تأثیر تمرکز مشتری بر عملکرد مالی شرکت

عبدالاحد عباشی؛ غلامرضا کردستانی

چکیده

تأثیر تمرکز مشتری بر عملکرد شرکت، از دو دیدگاه قابل بررسی است: دیدگاه اول تمرکز مشتری را عامل فشار بر فروشنده در نظر میگیرد و دیدگاه دوم آن را عاملی برای افزایش هماهنگی تولید، مدیریت موجودیها و تسهیم اطلاعات در زنجیره تأمین به شمار می‌آورد. افزایش تمرکز مشتری، موجب کاهش هزینههای فروش و بهبود عملکرد مالی شرکت میشود. این پژوهش . بیشتر تأثیر تمرکز مشتری بر عملکرد شرکت، از دو دیدگاه قابل بررسی است: دیدگاه اول تمرکز مشتری را عامل فشار بر فروشنده در نظر میگیرد و دیدگاه دوم آن را عاملی برای افزایش هماهنگی تولید، مدیریت موجودیها و تسهیم اطلاعات در زنجیره تأمین به شمار می‌آورد. افزایش تمرکز مشتری، موجب کاهش هزینههای فروش و بهبود عملکرد مالی شرکت میشود. این پژوهش برای بررسی اثر تمرکز مشتری بر بهبود عملکرد مالی شرکت طراحی شده است. برای این منظور، مدلهای رگرسیون چند متغیره، برای دادههای ترکیبی برآورد شده است. دادههای موردنظر از 79 شرکت تولیدیِ(539 مشاهده) پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره 1381-1390، جمـعآوری شده است. یافتهها نشان میدهد، تمرکز مشتری، با عملکرد مالی رابطه مثبتی دارد که از نظر آماری معنادار است. بنابراین افزایش تمرکز مشتری، عملکرد مالی شرکتها را بهبود میبخشد. همچنین شرکتهای برخوردار از تمرکز مشتری بالا، مدیریت موجودی بهینهتری را تجربه میکنند. یافتههای این پژوهش ، از اهمیت وجود مشتریان عمده در بازار حمایت میکند.

مدیریت ریسک در مدیریت دارایی

سازمان‎ها در اندازه‎ها و انواع مختلف، با عوامل درونی و بیرونی‎ای مواجه می‎شوند که اهداف آن‎ها را تحت تأثیر قرار داده و دستیابی به آن‎ها را با عدم قطعیت رو‎به‎رو می‎سازد. اثری که این عدم قطعیت بر اهداف سازمان دارد، ریسک نامیده می‎شود. ریسک معمولاً به‎صورت ترکیبی از دو عنصر احتمال وقوع و پیامد یک رویداد معرفی می‌شود. ریسک، تمامی فعالیت‎های یک سازمان را تحت تأثیر قرار می‎دهد بنابراین مدیریت آن بخشی از وظایف مدیران و جزئی جدایی‎ناپذیر از وظایف سازمانی ازجمله مدیریت نگهداشت است.

مديريت ريسک در هر نظام نامه‌اي در حوزه مديريت دارايي بسيار اهميت دارد. مدیریت ریسک تکنیکی است که با نهادینه شدن در نگهداری و تعمیرات سازمان‌ها به سرعت سطح اثربخشی را افزایش داده و ابزار قدرتمندی برای شناسایی سریع خرابی‌ها و شکست‌های کارکردی در اختیار راهبران سیستم نت قرار خواهد داد لذا این امکان برای متولیان و برنامه‌ریزان به وجود می‌آید که با اداره کردن ریسک‌های فنی از تبدیل شدن آنها به گلوگاه‌های بزرگ در‌ آينده جلوگیری کرده و از رهگذر اجرای فعالیت‌های پیشگیرانه و مبتنی بر ریسک مانع از هدررفتن هزینه و زمان در فرآیند نگهداری و تعمیرات گردند.

ایزو ۳۱۰۰۰ ریسک را اینگونه تعریف می‌کند: اثر عدم قطعیت روی اهداف. با جداسازی این تعریف کلی، ۳ کلمه نیاز به توضیح بیشتر خواهد داشت.ریسک، بخش جدایی ناپذیر مدیریت دارایی است. مجموعه استانداردهای مدیریت دارایی ایزو ۵۵۰۰۰ نشان می‌دهد که چرا ریسک و اتخاذ رویکرد مبتنی بر ریسک دارای اهمیت زیادی است.در سیستم‌های تولیدی تجهیزات و دارایی‌ها با حداکثر توان تولیدی و حداکثر زمان کارکرد طراحی می‌شوند. برای دستیابی به این اهداف باید ریسک‌های موجود برای هریک از دارایی‌ها را شناسایی کرد و درصدد کاهش و کنترل آنان بود.

عملکرد بر پایه ریسک مدیریت شده ، یک رویکرد مبتنی بر ریسک دارایی است که تماماً با سیستم مدیریت ریسک ایزو ۳۱۰۰۰ همخوانی دارد هدف این رویکرد بر آن است که مکانیزم تصمیم‌گیری مؤثری را برای سازمان ایجاد کند تا بتوان تعادل مناسبی میان عملکرد دارایی و کنترل ریسک دارایی به وجود آورد. در قدم اول، هدف کمک به سازمان برای دستیابی به ناحیه عملکرد بر پایه ریسک مدیریت شده (RMP) و در قدم دوم بهبود افزایشی عملکرد دارایی در طی زمان است. در ناحیه RMP ، سبد دارایی سازمان درون ریسک مورد قبول دارایی فعالیت می کند. این بدین مفهوم است که سازمان نه به خاطر از بین بردن عملکرد دارایی به دلیل عدم کنترل کافی مدیریت ریسک و دارایی ریسک دارایی مسئول است و نه به خاطر توقف ایجاد ارزش احتمالی ناشی از اضافی بودن کنترل ریسک دارایی. به طور کلی فرآيند مديريت ريسك شامل سه گام اصلی تحت عناوین شناسایي ريسك، كاهش تا يك سطح قابل قبول و در نهايت ارزيابي آن است ولی جهت استقراردر نت این گام‌ها به صورت جزیي‌تري مورد بررسی قرار می‌گیرد. مديريت شرکت بايد شرايط قرار گرفتن سازمان در برابر ريسك‏هاي مختلف را در سراسر فرآيند مدیریت دارایی‌ها در نظر بگيرد مديريت ريسك يك شيوه ساخت ‏يافته براي تعيين و تحليل ريسك‏هاي بالقوه و ارايه راهكار‏هايي جهت واكنش متناسب با نوع ريسك مي‏باشد. اين واكنش‏ها مي‏توانند شامل ممانعت از ريسك، انتقال ريسك و يا كمينه كردن اثر پذيرش ريسك باشند. تركيبي از اين استراتژي‏ها ممكن است براي مديريت ريسك‏هاي يك پروژه مثل مدیریت دارایی‌ها به كار روند.

یکی از ریسک‌هایی که سازمان‌ها با آن سر و کار دارند شکست تجهیز و یا خرابی آن است برای کنترل و کاهش این ریسک سازمان‌ها به متخصصان نگهداری و تعمیرات روی می‌آورند و درخواست برنامه‌ریزی برای تعمیرات و نگهداری تجهیزات خود از این متخصصان را دارند. این متخصصان با استفاده از دانش خود و موضوع نگهداشت مبتنی بر ریسک سعی خود را در رفع مشکل مدیران سازمان و جلوگیری از شکست تجهیزات به کار می‌بندند.

نگهداشت مبتنی بر ریسک، درباره‎ی چگونگی استفاده از اصول ریسک در سازمان‌دهی نگهداشت و استفاده از ریسک در تصمیم‎گیری‎های مرتبط با نگهداشت است. نگهداشت مبتنی بر ریسک، به سازمان نگهداشت کمک می‎کند که به اهداف خود ازجمله اهداف ایمنی و محیط زیستی، کارایی در عملکرد، کیفیت و پیوستگی تولید و خدمت و کاهش هزینه‎ها دست پیداکرده و به تصمیم‎گیرندگان کمک می‎کند تا بتوانند انتخاب‎های آگاهانه‎تری داشته باشند، اقدامات را اولویت‎بندی کرده و در مورد اقدامات جایگزین تبادل نظر کنند.

نگهداشت مبتنی بر ریسک سه ویژگی اصلی دارد که باعث می‎شود به‎کارگیری و اقبال به آن روزبه‌روز بیش‎تر ‎شود. این سه ویژگی عبارت‌اند از:

نگهداشت مبتنی بر ریسک راهبردی است که به‎موجب آن فرایندهای نگهداشت بر مبنای ریسک برنامه‎ریزی می‎شوند.

نگهداشت مبتنی بر ریسک تلاش می‎کند که میان احتمال خرابی و پیامد آن تعادل ایجاد کرده و بر مبنای آن ریسک فعالیت‎ها را کاهش دهد.

نگهداشت مبتنی بر ریسک، به‌عنوان یک ابزار بهبود مستمر در بازبینی فعالیت‎های نگهداشت و پشتیبانی نگهداشت عمل می‎کند.

ایمنی ، استمرار تولید و کاهش هزینه‌های نگهداری و بازرسی و افزایش قابلیت اطمینان تجهیزات، مهمترین دستاوردهای حاصل از اجرای یک استراتژی نگهداری و تعمیرات مناسب برای تجهیزات با درجه ریسک‌های متفاوت می‌باشد. علت اصلی این مزایا رسیدن به کمترین میزان پیشروی عیوب و وقوع از کار افتادگی ، یعنی تعویق از کار افتادگی و در نتیجه ایمنی بیشتر می‎باشد. همچنین آنالیز دقیق‌تر داده‌ها امکان کاهش مدت زمان توقف‌ها را نیز فراهم خواهد آورد . موارد زیر برای انجام هرچه بهتر فعالیت‌ها پیشنهاد می‌شود:

• ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از حوادث منجر به از کار افتادگی تجهیزات در صنعت مورد بررسی
• طراحی نرم ‌افزارهای مناسب جهت برنامه‌ریزی نگهداری و تعمیرات تجهیزات
• استفاده از نتایج پایش وضعیت برای تعویض قطعات ماشین آلات
• آموزش حرفه‌ای و مداوم نیروی انسانی

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ریسک دارایی‌ها بحث ایمنی است . رعایت نکات ایمنی و جلوگیری از شکست تجهیز باعث عدم آسیب به تجهیزات و بویژه پرسنل بخش‎های تولیدی می‌شود. جنبه دیگری از ایمنی رعایت نکات آن در هنگام انجام عملیات های نگهداری و تعمیرات است. یکی از واحدهای بحرانی صنایع، واحد نگهداری

و تعمیرات (نت) می‌باشد. در این راستا نتایج پژوهش‌های مختلف حاکی از ارتباط معنی‌دار بین شاخص‌های نگهداری و تعمیرات و حوادث می‌باشد .تا سال ۲۰۰۰ نت و ایمنی دو موضوع جدای از هم تلقی شده و فعالیت‌های مستقل داشتند. در ادامه محققان مختلفی رویکردهای تلفیقی از نت و ایمنی برای بهینه کردن ظرفیت کارخانجات پیشنهاد کردند. نظر آن‌ها این بود که ایمنی و نت منحصراً توابع و عوامل مقابل نیستند. در حالی که قابلیت سود دهی تا حد زیادی به قابلیت استفاده و قابلیت اطمینان وابسته است، کیفیت محصول بیش‌ر از هر چیز به شرایط تجهیزات وابسته است. هدف اصلی مهندسان نت، اجرای نوعی استراتژی نت است که هم زمان در حالی که قابلیت دسترسی و بازده یک تجهیز را به حداکثر می‌رساند، خرابی آن را کنترل می‌کند، هزینه کل عملیات را حداقل می‌کند و امکان یک عملیات ایمن را نیز فراهم می‌سازد. در همین راستا در مطالعات مختلف مواردی نظیر استفاده از حداكثر عمر مفيد دستگاه، جلوگيري از تعميرات ، باز و بسته كردن بي‌مورد قطعات دستگاه، افزايش قابليت اطمينان و عملكرد دستگاه و كاهش نظارت مستمر بر وضعيت دستگاه به واسطه استفاده از تجهيزات ايمني و هم چنين افزايش ايمني كاربر و محيط را از مزایای طراحی و پیاده‌سازی برنامه نگهداري و تعميرات ذکر کرده‌اند. ایمنی در نگهداری مربوط به رهایی از خطر ، محافظت از خطر آسیب یا جراحت در طی فرایند انجام مراحل نگهداری می‌باشد. . تضمین ایمنی در طی فرآیند انجام کارهای تعمیرات و نگهداری مهم است چون به جلوگیری از هزینه‌ها از قبیل غرامت کارگران ، ادعاهای بیمه سلامت ، جرائم قانونی ، پرونده‌های حقوقی و بسیاری دیگر نیز کمک می‌کند.

برای مثال اگرچه صنعت پتروشیمی در سراسر جهان طی ۵ دهه گذشته به سرعت رشد کرده است ، اما حوادث بزرگ مدیریت ریسک و دارایی هنوز به طور مکرر اتفاق می‌افتد و منجر به خسارات قابل توجهی می‌شود. به عنوان مثال ، نشت گاز سمی در تاسیسات Union Carbide باعث مرگ بیش از ۲۰۰۰ نفر در بوپال هندوستان و انفجار در کارخانه LPG در مکزیک بیش از ۵۰۰ کشته برجای گذاشت. براساس تحقیقات سال ۱۹۹۸ توسط مؤسسه نفتی آمریكا ، از ۱۰۰ حادثه مهم در ۳۰ سال گذشته ، ۴۴٪ ناشی از خرابی ماشین آلات و ۱۲٪ به دلایل ناشناخته بوده است. بنابراین ، کنترل مناسب ریسک تجهیزات برای جلوگیری از بروز حوادث مهم ضروری است.

محققان برای ایمنی بیشتر پرسنل در زمان نگهداری و تعمیرات و جلوگیری از آسیب به آنان موارد زیر را توصیه کرده‌اند .

• ارتباط موثر اطلاعات مربوط به وظایف نگهداری.
• ارتباط مناسب بین کارگرانی که در بخش‌های پر سروصدا معدن کار می‌کنند.
• کارگران باید از بازی هل دادن و عادت های ناامن اجتناب کنند.
• در انجام کارهای مربوط به نگهداری باید از ابزارهای مناسب استفاده شود ، نباید جایگزین دیگری وجود داشته باشد.
• رویه‌های نگهداری ناامن باید توسط پرسنل تعمیر و نگهداری آگاه و با تجربه انجام شود.
• بازرسی دقیق ماشین‌آلات / تجهیزات باید قبل از انجام مراحل تعمیر و نگهداری انجام شود .
• آموزش‌های ایمنی تعمیر و نگهداری باید برای هر کارمند در بخش‌های نگهداری انجام شود.
• تصویب چارچوب ایمنی تعمیر و نگهداری توسعه یافته.

ارتقای سطح ایمنی محیط کار و کارکنان از الزامات اولیه و به عنوان بستر لازم برای دستیابی به تعالی در نگهداری و تعمیرات و مدیریت دارایی‎های فیزیکی مطرح می‌باشد. واحد HSE مسئولیت انجام الزامات مشروحه ذیل را بر عهده دارد.

• کلیه ریسک‌های مرتبط با تجهیزات و محیط کار کارکنان باید بر اساس یک رویه مدون مورد شناسایی قرار گرفته وراهکارهای مناسب برای حذف ،کاهش و یا کنترل آنها تعیین گردد.
• لازم است کلیه راهکارها و الزامات تعیین شده برای مدیریت بر ریسک‌ها ( همچون استفاده از ابزار و تجهیزات حفاظت فردی ، نصب کاورها ، گاردیل و قفسه‌ها، نصب تابلوهای هشدار، سیستم ارتینگ ، اصلاح تجهیزات ، استفاده از پرمیت، نصب آویز برگهای ایمنی و …) بر اساس یک برنامه مدون به مورد اجرا در آمده و سوایق انجام کارها نگهداری گردد.
• برنامه کاری نحوه مواجهه با حوادث مختلف ( انفجار ، آتش‌سوزی، سیل و سایر حوادث طبیعی) تدوین گردیده و در صورت وقوع حادثه ، سوابق انجام کار بر اساس برنامه تنظیم شده، نگهداری گردد.
• کارکنان باید با آموزش‎های لازم جهت مواجهه با ریسک‌های موجود و راهکارهای مواجهه با حوادث را فراگیرند. برگزاری مانورهای دوره‌ای جهت مواجهه با حوادث مهم ، مورد نیاز می‌باشد این موضوع برای پیمانکاران طرف قرارداد با شرکت الزامی می‌باشد.

یکی از معدود مراجع معتبر در موضوع نگهداشت مبتنی بر ریسک، استاندارد NORSOK Z-008، است. این استاندارد جهت پر کردن خلأ استاندارد مورد نیاز صنعت نفت در زمینه‎ی نگهداشت مبتنی بر ریسک نگاشته و معمولاً به ‌عنوان یک مرجع معتبر در دیگر استانداردها معرفی می‎شود. استاندارد NORSOK Z-008، همچون دیگر استانداردهای نورسوک، توسط صنعت نفت نروژ و با پشتیبانی انجمن صنعت نفت نروژ، فدراسیون صنایع نروژ، انجمن کشتی‌رانی نروژ و اداره‌ی ایمنی نفت نروژ توسعه داده‎شده و توسط اداره‎ی استاندارد نروژ منتشر می‎شود.

الزام شده است که شرکت‌ها باید روش اجرایی جداگانه‌ای برای مدیریت بر ریسک‌ها داشته باشند که براساس ایزو۳۱۰۰۰ سند جامعی باشد. در استاندارد ۵۵۰۰۰ هم آمده است که اگر سازمان در این زمینه فعالیتی داشته است نیاز به ایجاد سندی جدید نیست.

مدیریت ریسک و سرمایه چیست؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

یکی از شایع‌ترین و معروف‌ترین جملات در مدیریت ریسک و سرمایه گذاری این است که «تمام تخم مرغ‌های‌مان را در یک سبد نگذاریم.». این نکته مهم در مدیریت ریسک در سرمایه گذاری را می‌توان با انجام تنوع در سرمایه گذاری رعایت کرد.

در جهانی زندگی می‌کنیم که ریسک‌های بالقوه بسیاری را در خود جا داده است. از ساختن یک خانه که با ریسک زلزله تهدید می‌شود تا سرمایه‌ای که در یک بازار قرار می‌دهیم و خطر سقوط و نزول قیمت آن را تهدید می‌کند. هر کدام از ریسک‌ها درجات مختص به خود را دارند و هیچ کدام شبیه به دیگری نیست. بعضی از ریسک‌ها به ندرت از حالت بالقوه به حالت بالفعل در می‌آیند و زیاد نگران‌شان نیستیم. اما ریسک‌هایی که همیشه به چشم می‌آیند و نیاز به مدیریت‌شان داریم بیش‌تر مربوط به سرمایه و وجه مالی زندگی‌مان می‌شود. مدیریت ریسک و سرمایه از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که یادگیری آن سن و سال نمی‌شناسد. شیوه‌هایی هست که بتوان با فراگیری‌شان به مدیریت ریسک و سرمایه پرداخت. اما قبل از یادگیری تکنیک‌ها یا به عبارتی روش‌ها بهتر است با مفاهیم ریسک و سرمایه و نقش هر کدام از آن‌ها در مسیر سرمایه گذاری آشنا شویم.

سرمایه چیست؟

از وجه نقد گرفته تا دارایی‌های دیگر را می‌توان سرمایه دانست. اما تفاوت پول به تنهایی با سرمایه در این است که پول را برای خریدها و خدمات استفاده می‌کنیم. اما آن وجه نقد یا دارایی برای افزایش ثروت و رسیدن به اهداف مالی که برای رسیدن‌شان نیازمند شکیبایی و طی کردن مسیر سرمایه گذاری هستیم را سرمایه می‌گویند. سرمایه سه نوع دارد؛ سرمایه ثبت شده یا حساب سرمایه 1 ، سرمایه استقراضی 2 و سرمایه در گردش 3 . هر کدام از این انواع تعریف مشخص خود را دارند. اما یک نقطه مشترک میان هر سه آن‌ها این است که برای رسیدن به اهداف مالی و افزایش ثروت مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین باید اعتراف کرد که در تعریف سرمایه، جایی هم برای فعل زمان و ارزش آن باید در نظر گرفت. چرا که رشد دارایی به زمان نیاز دارد. به زبان ساده‌تر، از زمانی که وجه نقد یا یک دارایی را در یکی از بازارهای سرمایه قرار می‌دهیم و از طریق یک ابزار سرمایه گذاری اقدام به رشد آن وجه نقد یا دارایی می‌کنیم باید بازه زمانی را طی کنیم تا به نتیجه موردنظر از سرمایه گذاری‌مان برسیم.

1. سرمایه ثبت شده (Equity Capital)؛ حسابی که در سهام یا ترازنامه بخش حقوق صاحبان است را سرمایه ثبت شده یا حساب سرمایه هم می‌نامند.

2. سرمایه استقراضی؛ گاهی برای دریافت سرمایه موردنیاز اقدام به گرفتن وام می‌کنیم که به آن سرمایه استقراضی می‌گویند. استقراض در لغت به معنای «طلب قرض کردن» است. گاهی برای راه‌اندازی یک کسب و کار کوچک هم از دوست و خانواده پول قرض می‌گیریم که به آن هم سرمایه استقراضی می‌گویند.

3. سرمایه در گردش (Working Capital)؛ نقدشوندگی بالای یک شرکت نشان از سرمایه در گردش‌اش دارد. اگر نام دارایی‌های جاری به گوش‌تان آشنا هست، بدانید که سرمایه در گردش اشاره به همان دارایی‌ها دارد.

مفهوم ریسک

ریسک و خطر را می‌توان از اولین مفاهیمی دانست که از زمانی که بشر اولین قدم‌هایش را برای زندگی برداشت همراه‌اش بوده است. اصلا یکی از دلایل قبیله‌ای زندگی کردن ما که امروز به آن جامعه می‌گوییم به خاطر کم کردن هر چه بیش‌تر خطرات و ریسک‌های احتمالی در زندگی بوده است. خطر یا ریسک یعنی مواجهه با فرصتی که می‌تواند یا به نفع‌مان تمام شود یا به ضررمان. صحنه‌ای را تصور کنید که انسان‌های اولیه به دنبال شکار یک گاومیش رفته‌اند. در این موقعیت به خاطر تعداد بالای شکارچیان خطر، ریسک کمتری برای آسیب دیدن وجود دارد. اما باید در نظر داشت که حجم گوشت شکاری گاومیش به همان میزان که ریسک کمی در شکار دارد برای عده شکارچیان کم است. حال تصور کنید که به جای گاومیش قرار بر شکار یک ماموت باشد. بی شک ریسک زیادی در این شکار وجود دارد. اما در عوض اگر شکار به خوبی انجام شود به همان میزان گوشت شکار بیش‌تری نصیب همگی می‌شود. به این معنی که هر چه ریسک بیش‌تر باشد به همان میزان می‌توان انتظار بازدهی داشت. در سرمایه گذاری هم اوضاع چنین است. به عنوان مثال اگر سرمایه گذاری در سهام را انتخاب کنیم می‌توان به همان اندازه که ریسک این بازار بیش‌‎تر است انتظار بازدهی داشت. اما زمانی که موضوع مدیریت ریسک و سرمایه به میان می‌آید باید گفت که هنوز تکنیک‌هایی هست که بتوان در این نوع سرمایه گذاری‌ها هم موفق عمل کرد و تا حد ممکن از ریسک سرمایه گذاری کم کرد.

تکنیک‌های مدیریت ریسک و سرمایه

یکی از شایع‌ترین و معروف‌ترین جملات در مدیریت ریسک و سرمایه گذاری این است که «تمام تخم مرغ‌های‌مان را در یک سبد نگذاریم.». این نکته مهم در مدیریت ریسک در سرمایه گذاری را می‌توان با انجام تنوع در سرمایه گذاری رعایت کرد. به عنوان مثال ابزار سرمایه گذاری مانند صندوق سرمایه گذاری سهامی با توجه به داشتن سبدی متشکل از سهام مختلف و البته کارشناسی شده می‌تواند تا حد بسیار زیادی به مدیریت ریسک و سرمایه ما بپردازد. البته باید گفت که نکته دیگری که در این ابزار می‌تواند از ریسک انتخاب‌های ما کم کند حضور کارشناسان و تحلیل‌گران بازار سهام در آن است. در صندوق‌های سرمایه گذاری حضور ارکان و متخصصین صندوق می‌تواند از انتخاب‌های کورکورانه ما در مسیر سرمایه گذاری جلوگیری کند. به عنوان مثال زمانی که انتخاب سهام را به عهده افراد باتجربه در صندوق می‌گذاریم می‌توانیم تا حد قابل توجه‌ای از ریسک بالقوه چنین بازارهای دارایی آسوده خاطر باشیم. اما یک نکته دیگر هم باید به این نتیجه‌گیری افزود. آن هم این است که برای بهتر کردن پیامدهای سرمایه‌گذاری بهتر است حتی گزینه‌ها را هم متنوع‌تر کرد. مثلا می‌توان از صندوق‌های طلا یا درآمد ثابت هم برای کاهش ریسک استفاده کرد.

نتیجه گیری

مدیریت ریسک و سرمایه در مسیر سرمایه گذاری از مهم‌ترین مهارت‌ها در هر فرد به حساب می‌آید. هر میزان که به بحث بازدهی اهمیت می‌دهیم باید به خطرات و ریسک‌ها و مدیریت آن نیز توجه کنیم تا بتوانیم بهترین نتایج را از مسیری که انتخاب کرده‌ایم و سرمایه‌مان را در آن قرار داده‌ایم به دست بیاوریم. در فرصتی که پیش آمد به بررسی مفاهیم ریسک و سرمایه و مدیریت این دو پرداختیم تا دست کم بتوانیم مفهومی کلی و البته کاربردی را برای بهتر قدم برداشتن در زمینه‌های سرمایه گذاری یاد بگیریم.