حجم معاملات سهم

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس و نگاهی به آمار آن ها

اثر تغییر حد قیمت بر حجم معاملات و نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران

بحران‌های بازارهای مالی در دهه‌های اخیر، توجه پژوهش‌گران را به حجم معاملات سهم نوسانات اضافی در این بازارها جلب کرده است. برخی صاحب‌نظران، حد قیمت را وسیله‌ای برای کنترل نوسان‌های بیش از اندازه قیمت‌ها پیشنهاد داده‌اند و استدلال می‌کنند که حد قیمت با فراهم آوردن زمانی برای آرام گرفتن بازار، فرصتی‌را در‌اختیار‌سرمایه‌گذاران‌قرار می‌دهد تا با ارزیابی دوباره اطلاعات، تصمیمات منطقی‌تری بگیرند. از سوی دیگر، مخالفان ادعا می‌کنند که دامنه نوسان قیمت موجب تسری نوسان‌ها به دوره‌ای طولانی‌تر می‌شود و به این ترتیب، فرایند کشف قیمت و نقد شوندگی سهام آسیب می‌بیند. این دیدگاه‌های متفاوت، نشان‌دهنده نبودن اتفاق نظر در مورد با آثار حد قیمت است. این پژوهش با استفاده از روش‌شناسی مطالعه رویدادی، اثربخشی حد قیمت سهام را با استفاده از دو مقطع زمانی تغییر حد (از 5% به 2% در سال 1384 و از 2% به 3% در سال 1387) در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار داده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که تغییر میزان حد قیمت با تغییر در نوسان‌های قیمت و حجم معاملات، رابطه معکوس دارد. بنابراین می‌توان گفت ساختار کنترلی حد قیمت در بورس اوراق بهادار تهران، نتوانسته است به گونه اثربخشی نوسانات قیمت سهام را کاهش دهد. یافته دیگر پژوهش حاکی است که تغییر حد قیمت با اندازه شرکت ارتباط معناداری ندارد.

کلیدواژه‌ها

• خطای پیش‌بینی سود مدیریت
• اقلام تعهدی
• افشای اجباری

20.1001.1.20088914.1389.1.3.2.0

مراجع

- اسکندری، رسول، (1383) «بررسی آثار حد نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده مدیریت و حسابداری.

- اصیل زاده، محمد،(1388) « فراواکنشی و دامنه نوسان قیمت: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده مدیریت و حسابداری

- عالیشوندی، عبدالله، (1388)«بررسی آثار تغییر حد نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی.

- Al-Khouri, R. and Ajlouni, M. (2007), “Narrow Price Limit and Stock price Volatility: Empirical Evidence from Amman Stock Exchange,” International Research Journal of finance and economics, Vol. 8, pp. 163-180.

- Berkman, H. and Lee, J. B.T. (2002), “The effectiveness of price limits in an emerging market: Evidence from the Korean Stock Exchange,” Pacific-Basin Finance Journal, Vol. 10, pp. 517-530.

- Bildik, R. and Gulay, G. (2006), “Are Price Limits Effective? Evidence from the Istanbul Stock Exchange,” the Journal of Financial Research, Vol. 3, pp. 383-403.

- Brennan, M. J., )1986(,"A theory of price limits in future markets", Journal of Financial Economics, Vol. 16, pp. 213–33.

- Chan, S., Kim, K. A. and Rhee, S.G. (2005), “Price limit performance: Evidence from transactions data and the limit order book”, Journal of Empirical Finance, Vol. 12, pp. 269-290.

- Chen, G., Rui, O.M. and Wang, S., (2005), “The Effectiveness of Price Limits and Stock Characteristics: Evidence from the Shanghai and Shenzhen Stock Exchanges”, Review of Quantitative Finance and Accounting, Vol. 25, pp. 159–182.

- Diacogiannis, G. and Patsalis, N. (2005), “Price Limits and Overreaction in the Athens Stock Exchange,” Financial Economics, Vol. 15, pp. 53-61.

- Harris, L., (1990), “Estimation of stock price variances and serial covariances from discrete observations,” Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol. 25, pp. 291– 306.

- Kim, K.A. (2001), “Price limits and stock market volatility,” Economics Letters, Vol. 71, pp.131– 136.

- Kim, K. A. and Limpaphayom, P. (2000), “Characteristics of stocks that frequently hit price limits: Empirical evidence from Taiwan and Thailand,” Journal of Financial Markets, Vol. 3, pp. 315–32.

- Kim, K. A. and Rhee, G. S. (1997),” Price limit performance: Evidence from the Tokyo Stock Exchange,” Journal of Finance, Vol 52, PP.885–901.

- Kim, K.A. and Sweeney, R.J. (2000), “Effects of price limits on information revelation: Theory and evidence,” Working paper.

- Kim, Y. H., Jose, Y. and Yang, J. J. (2008), "Relative performance of trading halts and price limits: Evidence from the Spanish Stock Exchange," International Review of Economics and Finance, Vol. 17, pp. 197-215.

- Ryoo, H. and Smith, G. (2002), “Korean Stock Prices under Price Limits: Variance Ratio Tests Of Random Walks,” Financial Economics, Vol. 12, pp. 545-553.

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس و نگاهی به آمار آن ها

یکی از کاربردی ترین نکات آماری برای تجزیه و تحلیل ها در بازار بورس مربوط به تعداد معاملات و حجم معاملات است که در تحلیل های بازار، کاربرد بسیار زیادی نیز دارند. به همین بهانه قرار است تا برای شما در مورد این فاکتورها نکات بسیار مهمی را بازگو کنیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این مفاهیم آشنا شویم.

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس و نگاهی به آمار آن ها

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس

بازار بورس این روزها بسیار پررونق و پر از موقعیت های بسیار خوب برای پیشرفت و کسب سود است. همان طور که می دانید هر حجم معاملات سهم بازاری ویژگی های خاص خود را دارد که هر سرمایه گذاری لازم است در مورد آن ها اطلاعات کاملی را داشته باشد، چرا که آگاهی از نکات مختلف یک تجارت برای سود بردن حداکثری از آن بسیار حیاتی است.

بازار بورس هم مثل هر بازار دیگری دارای میزانی از ریسک است و باید آگاه باشید که میزان علم و اطلاعات ما در مورد این تجارت است که به ما از طریق تجزیه و تحلیل ها کمک می کند تا از این ریسک ها دور بمانیم. یکی از کاربردی ترین نکات آماری برای تجزیه و تحلیل ها در بازار بورس نیز مربوط به تعداد معاملات و حجم معاملات است که در تحلیل های بازار، کاربرد بسیار زیادی نیز دارند. به همین بهانه قرار است تا برای شما در مورد این فاکتورها نکات بسیار مهمی را بازگو کنیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این مفاهیم آشنا شویم.

تعداد معاملات در بورس چیست؟

در بازار سرمایه هر روز تعدادی از معاملات بین سهامداران مختلف از شرکت های مختلف انجام می شود و در اثر همین معاملات مقادیر مالی زیادی نیز جابجا می شود. اینجاست که یک مفهوم به نام تعداد معاملات مطرح می شود. تعداد معاملات در بازار بورس در واقع تعداد دفعات انجام یک معامله در یک نماد بورسی خاص را نشان می دهد. با زبان ساده می توان گفت که تعداد معاملات به ما می گوید که یک نماد در یک بازه زمانی مشخص، چه تعدادی معامله در بخش های خرید و فروش داشته است.

فاکتور تعداد معاملات می تواند نشان دهنده ی میزان استقبال سهامداران و سرمایه گذاران مختلف از یک نماد خاص باشد. اما باید توجه داشته باشید این که چه تعدادی از سرمایه گذاران و معامله گران اقدام به معامله برای خرید یا فروش یکسان می کنند، نمی تواند به تنهایی فاکتور قابل استنادی برای تجزیه و تحلیل در مورد یک سهم خاص باشد و در کنار آن باید فاکتور حجم معاملات نیز مورد بررسی قرار بگیرد. یک نکته مهم دیگر در مورد این فاکتور این است که معمولاً تعداد معاملات به صورت روزانه محاسبه می شود. (1)

ارزش معاملات در بورس چیست؟

• ارزش معاملات عبارت است از مجموعه ارزش های تمام معاملات انجام شده بر روی یک سهم خاص .

حالا کافیست که ارزش این دو معامله که روی سهم مورد نظر ما انجام شده اند را با هم جمع بزنیم تا به ارزش معاملاتی سهممان دست پیدا کنیم. در واقع می توان گفت که ارزش معاملاتی سهم مورد نظر ما در روزی که این معاملات در آن انجام شده اند برابر با ۳۰۰۰۰۰۰۰ ریال است.

البته باید این نکته را نیز در نظر داشته باشید که ارزش معاملات روزانه در بازار سهام را می توان در صفحه نخست سایت بورس اوراق حجم معاملات سهم بهادار نیز مشاهده کرد.

واحد اندازه گیری ارزش معاملات نیز میلیارد ریال است.به طور کلی می توان گفت که ارزش معاملات بین و این نشان دهنده حجم نقدینگی موجود در بازار است به همین دلیل می تواند یکی از راهکارهای مناسب برای تشخیص زمان خرید و فروش سهام نیز باشد، چرا که تعیین می کند که آیا در یک سهم خاص معاملات به چه صورت بوده است. (2) و (3)

مفهوم حجم معاملات در بورس

در قسمت های قبلی با تعداد و ارزش معاملات آشنا شدیم، حالا وقت آن رسیده تا شما را با مفهوم حجم معاملات نیز آشنا کنیم. برای شروع لازم است بدانید که به میزان و حجم معاملاتی که در مورد یک سهام اتفاق می افتد حجم معاملات می گویند. در واقع حجم معاملات در کنار تعداد معاملات بیانگر میزان ارزش یک معامله است.

تعداد معاملات صرفاً تعداد معامله ها روی یک سهم خاص را در یک بازه ی زمانی نشان می دهد، اما حجم معاملات یک قدم از تعداد معاملات فراتر می رود و میزان پولی معاملات را نیز نشان می دهد؛ به همین حجم معاملات سهم دلیل است که در تحلیل های تکنیکال بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی بررسی تغییر در حجم معاملات می تواند به ما در تجزیه و تحلیل بازار کمک بسیاری نماید، چرا که به طور کلی هر چقدر که حجم معاملات در یک سهم بالاتر برود، یکی از این پیام ها به ما منتقل می شود که:

۱ - تمایل کل بازار برای سرمایه گذاری و خرید در نماد مورد نظر بالا رفته است .

۲- فشار برای فروش آن سهم بالاست و بسیاری از سهامداران در حال تلاش برای فروش سهم خودشان هستند. (4) و (5)

انواع حجم معاملات در بازار بورس

۱ . اندیکاتور حجم یا volume

به طور کلی می توان گفت که اندیکاتور حجم یکی از ساده ترین و در عین حال پرکاربردترین انواع اندیکاتورها برای معامله گران تکنیکال است که به سبب ویژگی های خاصش بسیار پرطرفدار است. در این اندیکاتور بسیار پرکاربرد، نمودار ها به صورت میله ای و با رنگ های سبز و قرمز نشان داده می شوند. میله های سبز رنگ در این اندیکاتور نشان دهنده افزایش حجم معاملات در یک بازه حجم معاملات سهم زمانی و متعاقباً میله های قرمز نیز نشان دهنده کاهش حجم معاملات در آن بازه زمانی نسبت به روز قبل هستند.

یکی از دلایل دیگری که این اندیکاتور را بسیار پر طرفدار و پر کاربرد کرده است نیز این مورد است که می توان از آن برای بررسی صحت تحلیل ها استفاده نمود. به طور کلی می توان گفت که با این اندیکاتور می توان میزان سود دهی را در معاملات بالا برد و از ریسک ها نیز فرار کرد و خطر برخورد با آن ها را به حداقل رساند.

۲. اندیکاتور حجم متوازن یا OBV

در ابتدا لازم است بدانید که این اندیکاتور دارای دو نوع مختلف است:

برخی از انواع این اندیکاتور دارای محاسبات بسیار سنگین و پیچیده ای هستند و به همین دلیل استفاده از آن ها نیاز به دسترسی به کامپیوتر دارد. به طور کلی این اندیکاتور ها با ترکیب دو ویژگی قیمت و حجم معاملات، میزان قدرت تغییر در معاملات مختلف را نشان می دهند که برای آنالیز و پیش بینی بازار یک امر بسیار حیاتی است. نباید اشاره به این نکته را فراموش کنیم که یکی از ویژگی های استثنایی این اندیکاتور ها این است که به طرز فوق العاده دقیق عمل می کنند.

نکته دیگری که این اندیکاتور ها را بسیار خاص و پرطرفدار کرده است این است که می توان با استفاده از آن ها در تایید یا تثبیت الگوهای نموداری، تصمیمات بسیار خوب و تعیین کننده ای گرفت. لازم به ذکر است که تمامی الگوهای مختلف در نمودار قیمت را می توان با استفاده از اندیکاتور حجم متوازن تایید یا تثبیت کرد.

همانطور که می دانید در الگوهای نموداری، چندین نقطه به عنوان نقاط اساسی وجود دارند که بررسی آن ها می تواند مطالب و اطلاعات بسیار زیادی را به معامله گران انتقال دهد. در این بین بسیاری از معامله گران و متخصصان بازار روی این نکته تاکید دارند که اگر از اندیکاتور های مختلف حجم معاملات برای تایید این نقاط حیاتی روی الگوی نموداری قیمت استفاده نکنیم، تا حد زیادی اطلاعات مهم در مورد این الگوهای اساسی را از دست خواهیم داد. (6)

جایگاه حجم معاملات در تحلیل تکنیکال

همانطور که می دانید یکی از اصلی ترین و مهم ترین موضوعات در مبحث تحلیل تکنیکال، توانایی تشخیص روند است، چرا که تشخیص صحیح روند بازار به ما کمک می کند تا در کوتاه مدت تصمیمات بسیار خوبی را جهت سرمایه گذاری اتخاذ نماییم. بررسی حجم معاملات به ما این قدرت را می دهند تا صحت روند هایی که تشخیص داده ایم را به خوبی بسنجیم. از طرفی اندیکاتورهای حجم نیز در مورد قدرت روندها و تغییر روند ها و اطلاعات بسیار مفیدی را در قالب سیگنال ها می دهند. (7)

به طور کلی و بسیار ساده می توان گفت که ارتباط بین حجم معاملات و روند به این شکل است که:

افزایش حجم معاملات در روز های مثبت یک روند صعودی به خوبی نشان می دهند که روند ادامه دار خواهد بود و به نوعی روند صعودی را تایید می کنند. در طرف مقابل، افزایش حجم در روزهای منفی، یک روند نزولی نیز نشان می دهد که این روند نزولی ادامه دار خواهد بود یا به نوعی روند نزولی توسط اندیکاتور حجم تایید می شود. از طرف دیگر نباید این نکته را فراموش کنید که شکسته شدن نقاط حمایت و یا مقاومت در حجم های معاملات بالا، اعتبار بسیار بیشتری نسبت به حجم های معاملات پایین دارد.

در کنار موارد ذکر شده، از حجم معاملات برای تایید گرفتن از الگوها نیز استفاده می شود؛ با استفاده از این فاکنور می توان گفت که حجم معاملات تعیین می کند که آیا یک الگو از اعتبار لازم برخوردار است یا خیر.

اما نکته بسیار جالبی که در مورد حجم معاملات وجود دارد این است که طبق گفته بسیاری از کارشناسان فعال در بازار سرمایه و بورس، حجم معاملات فاکتوری حجم معاملات سهم است که زودتر از قیمت ها تغییر می کند. یعنی هر وقت که تغییری در قیمت ها اتفاق افتاده است، زودتر از این تغییر، در حجم معاملات تغییری رخ داده است!و دقیقاً به همین دلیل است که برای تحلیل گران تکنیکال، مفهوم حجم معاملات دارای ارزش بسیار زیادی است، چرا که استفاده از آن می تواند منجر به پیش بینی صحیح قیمت ها شود و به معامله گران برای استفاده از فرصت های مختلف کسب سود، کمک بسیار زیادی می کند. (8) و (9)

جمع بندی و نتیجه گیری

همان طور که در این مطلب نیز به آن اشاره کردیم، حجم معاملات می تواند برای انجام معاملات کوتاه مدت بسیار مفید و موثر واقع شود. فراموش نکنید که به طور کلی یک سهم باید دارای حجم میانگین معاملات بالایی باشد تا شما توانید به سادگی وارد معامله شوید و یا از آن خارج شوید. این مورد یک فاکنور بسیار اساسی در هنگام نوسان گیری نیز به شمار می آید. به یاد داشته باشید که بهتر است برای تحلیل بازار از نمودار قیمت استفاده نمایید و پس از کار حجم معاملات سهم روی قیمت، اندیکاتورهای حجم را هم اضافه کنید تا بتوانید صحت عملکرد خودتان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید.

حجم معاملات سهام در بورس چیست؟

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از بورسینس ،اولین چیزی که معامله گر در تابلوخوانی باید به آن توجه کند ، حجم معاملاتی آن سهم میباشد . حجم معاملات هر سهم را به صورت روزانه می‌توان در صفحه سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com مشاهده کرد. به عنوان مثال در شکل زیر حجم معاملات سهام شرکت سایپا نشان داده شده است.

اما نکته اصلی اینجاست که کارکرد استفاده از حجم معاملات در بازار سرمایه چیست و چگونه می‌توان از آن در معاملات بازار سهام استفاده کرد که سعی می‌کنیم با یک مثال آن را به بیان ساده توضیح دهیم. فرض کنید حجم معاملاتی سهمی به صورت میانگین همواره بین 400 تا 600 هزار سهم است. در یک روز خاص مشاهده می‌کنیم که حجم معاملات سهم به یکباره افزایش پیدا کرده و به 1200000 هزار سهم رسیده است.

تا اینجای کار سرمایه‌گذار به این نتیجه می‌رسد که حجم معاملات سهم به صورت غیر عادی افزایش پیدا کرده و باید به دنبال دلیل آن و بررسی سهم باشد. تا به اینجای کار افزایش یکباره حجم معاملات صرفا یک هشدار برای سرمایه گذار به حساب می‌آید. حال باید بررسی کرد که افزایش حجم معاملات همگام با افزایش قیمت سهم بوده است یا کاهش قیمت سهم.

افزایش حجم معاملات در جهت مثبت، می‌تواند انتظار برای حرکت صعودی سهم در روزهای آینده باشد و حرکت نزولی هم نشان از احتمال انتشار خبر منفی در سهم هست که عده‌ای از این موضوع مطلع هستند و زودتر به فروش سهام اقدام کردند.

البته افزایش حجم معاملات در محدوده‌های حمایت و مقاومت تکنیکالی، نکته مهمی هست که باید مد نظر قرار گیرد. از نظر تکنیکالی با رسیدن قیمت به حمایت‌های معتبر در سهم، انتظار افزایش تقاضا و حجم معاملات را داریم و در مقاومت‌ها هم شاهد افزایش حجم فروش و عرضه‌های فراوان هستیم.

بنابراین ممکن است در سهمی افزایش یکباره حجم معاملات را داشته باشیم و قیمت سهم هم مثبت شود ولی با مشاهده نمودار سهم می‌بینیم که سهم در محدوده مقاومتی خود در حال معامله می‌باشد و احتمال کاهش قیمت بعد ازآن وجود دارد و این به عنوان یک سیگنال خرید در سهم به حساب نمی‌آید.

از طرفی ممکن است در سهمی افزایش یکباره حجم معاملات را داشته باشیم و این افزایش سهم در محدوده حمایت تکنیکالی اتفاق افتاه باشد. در این حالت می‌توان گفت که با افزایش یکباره حجم معاملات و آن هم در محدوده مثبت انتظار رشد قیمت سهم وجود دارد.

البته با وجودیکه افزایش یکباره حجم معاملات و همزمان تغییر قیمت در سهم، به عنوان یکی از نشانه‌ها در تحلیل تکنیکال به حساب می‌آید، نباید صرفا به خاطر افزایش حجم معاملات، تصمیم به خرید و فروش گرفت.

نقش بازارگردانان در افزایش حجم معاملات چیست؟

در هفته‌های اخیر خبری مبنی بر الزام نظارت و کنترل امور سهامی شرکت‌های بورسی توسط بازارگردان منتشر شد. این خبر تا حد زیادی باعث دلگرمی سرمایه‌گذاران و فعالین این حوزه شده است. بازارگردانی این پتانسیل را دارد که تاثیرات مثبتی بر بازار بورس بگذارد و در نهایت کارایی و کسب درآمد از این بازار مطلوب‌تر خواهد شد. در این مقاله به بررسی نقش بازارگردانان در افزایش حجم معاملات می‌پردازیم.

بازارگردانی چه نقشی در افزایش حجم معاملات بورس دارد؟

قبل از بررسی نقش بازارگردانی در افزایش حجم معاملات، لازم چند مفهوم اساسی آشنا شویم. همچنین باید بدانیم ضرورت فرایند بازارگردانی چیست و از چه طریق می‌تواند به بهبود عملکرد بورس کمک کند.

گره معاملاتی چیست؟

همان ‌طور که می‌دانید یکی از بهترین قابلیت‌ها و جذابیت‌های بازار بورس، قابلیت نقدشوندگی آن است. به این معنی که شما به عنوان یک سرمایه‌گذار، در هر زمانی که به سرمایه یا پول خود احتیاج داشتید بدون هیچ استرس و دغدغه‌ای می‌توانید برای فروش سهام خود اقدام کنید. درخواست فروش خود را ثبت می‌کنید و اگر خریداری با همان قیمت وجود داشته باشد، معامله به سادگی و با سرعت انجام می‌گیرد. قیمت روز هر سهم نیز مشخص است و خریدار و فروشنده می‌دانند برای انجام معامله، چه قیمتی را باید ثبت کنند. به همین دلیل، بازار بورس نسبت به سایر بازارهای سرمایه‌گذاری مثل بازار مسکن و خودرو، دارای نقدشوندگی بسیار بالایی است.

به عنوان مثال زمانی که قصد فروش ماشین یا منزل خود را دارید ممکن است این پروسه حتی به چند ماه هم برسد تا این که خریدار واقعی پیدا شود، با چارچوب‌های مد نظر شما موافق باشد و ماشین یا منزل معامله شود. این موضوع در بازار بورس به هیچ عنوان مشهود نیست و زمانی که قصد فروش دارایی خود را داشته باشید در سریع‌ترین زمان ممکن این امر برای شما محقق خواهد شد. کمرنگ شدن عنصر نقدشوندگی، موجب ایجاد گره معاملاتی خواهد شد. این مسئله گاهی در بازار بورس نیز ایجاد می‌شود. زمانی که در مورد سهم‌ها صف خرید یا فروش طولانی تشکیل می‌شود، تعادل عرضه و تقاضا به هم می‌خورد و حجم معاملات کاهش می‌یابد. در خصوص دستورالعمل رفع گره معاملاتی و نحوه گشایش سهام وارد شوید.

صعود و نزول تند در بازار بورس چیست؟

همان ‌طور که در بهار و تابستان سال ۱۳۹۹ در بازار بورس شاهد بودیم، وضعیت تمام شرکت‌های بورسی در بازار بورس به بهترین حالت ممکن پیش می‌رفت و چندین ماه نقشه بازار بورس رنگ سبز به خود گرفته بود تا حدی که بعضی اوقات امکان تزریق پول و کسب سود برای کسی وجود نداشت. تقریبا تمام سهم‌ها و به خصوص سهم‌های ارزشمند در حالت صف خرید سنگین قرار داشتند و کسی امکان ورود به این سهم‌ها را نداشت. در این وضعیت هیچ کدام از سهام‌دارها هم حاضر به فروش سهم خود نبودند اما در طرف مقابل خریدار بسیار وجود داشت. در اصطلاح ما اینجا به یک گره معاملاتی برخورد کردیم یعنی تعداد زیادی خریدار وجود داشت اما فروشنده‌ای نبود. در این وضعیت ما شاهد صعود تند در بازار بورس بودیم.

درست چند ماه بعد از صعود تندی که در بازار بورس ایران شکل گرفته بود وضعیت برعکس شد و سهم‌ها در صف فروش سنگین فرو حجم معاملات سهم رفتند و در این وضعیت فروشنده بسیار وجود داشت اما کسی حاضر به خرید سهام در بازار بورس نبود. این حالت درست برعکس حالت بالا است و می‌توان گفت که اکثر سهم‌ها به اندازه ۵۰ الی ۶۰ درصد ازنظر قیمتی افت داشتند، در این حالت نزول تند را تجربه کردیم. این هم به نوعی یک گره معاملاتی بزرگ در فرآیند معاملات بازار بورس محسوب می‌شود. در چنین شرایطی نقش بازارگردانان در افزایش حجم معاملات و همچنین افزایش قابلیت نقدشوندگی بازار پررنگ‌تر دیده می‌شود.

بازارگردانی و افزایش حجم معاملات سهام

مهم‌ترین وظیفه بازارگردان به نوعی روان کردن و به تعدیل رساندن معاملات است. بازارگردان یا صندوق بازارگردانی در اصل یک شخص حقوقی است که نقدینگی بسیاری در اختیار دارد. زمانی که یک سهم در بازار بورس در حال تشکیل صف فروش است، بازارگردان وارد صحنه می‌شود و با خرید سهم‌های فروشندگان از این امر جلوگیری می‌کند. با این کار بازارگردان سهم‌های فروشندگان را به نوعی نقد کرده و از تشکیل صف فروش در بازار نیز جلوگیری می‌کند.

همان ‌طور که اشاره کردیم، بازارگردان نقدینگی فراوانی و سهم‌های زیادی از شرکت را در اختیار خواهد داشت. زمانی که معاملات به گونه‌ای انجام شود که سهم مد نظر را به سمت صف خرید سوق دهد، بازارگردان با فروش سهم‌های خود از این اتفاق جلوگیری می‌کند و مانع تشکیل صف سنگین خرید در معاملات خواهد شد. در کل فعالیت بازارگردان به منظور افزایش نقدینگی و حجم معاملات در بازار بورس است. از این طریق، ارزش واقعی سهم‌ها نیز حفظ می‌شود.

بازارگردان چه سودی می‌کند؟

گذشته از نقش بازارگردانان در افزایش حجم معاملات و افزایش قابلیت نقدشوندگی، آن‌ها از فعالیت‌های خود سود نیز به دست می‌آورند؛ هر چند که هدف اصلی‌شان کسب سود نیست. یکی از عرصه‌های کسب سود بازارگردان‌ها این است که سهم‌هایی را که خریداری کرده‌اند، با کمی بیشتر از قیمت خرید خود، به فروش برسانند. ممکن است این اختلاف قیمت نسبت به قیمت خرید خودشان چندان زیاد نباشد اما چون حجم معاملات‌شان به شدت زیاد است، در نهایت رقم چشم‌گیری خواهد بود. شایان ذکر است که برخی از عملیات و فرآیندهای بازارگردانی نیز زیان‌ده هستند، به این شکل که مثلا زمانی که سهم به سمت صف خرید خیز برمی‌دارد بازارگردان مجبور است دارایی سهام خود را حتی با قیمت برابر یا پایین‌تر از خرید خود به فروش برساند.

بازارگردان چه وظایفی دارد؟

تا این بخش از مقاله با قسمت اصلی وظایف بازارگردان آشنا شدید و در این بخش به صورت خلاصه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

اقدام برای خرید و فروش سهام به منظور محدود کردن دامنه نوسان قیمت در خلال معاملاتی که انجام می‌شود.

تلاش برای افزایش نقدشوندگی سهام با استفاده از به تعدیل رساندن جریان معاملات و جلوگیری از تشکیل صف‌ سنگین خرید و صف فروش سهام

بررسی دائم و کنترل قیمت سهام به منظور جلوگیری از بروز نوسان‌های شدید در معاملات

حفظ نقدینگی در بازار که باعث اطمنیان سرمایه‌گذاران خواهد شد.

ارتباط بازارگردانی و عمق بازار

بحث بازارگردانی در ایران به عنوان یک مقوله جدید نیست و از قبل در بورس کالا وجود داشته است. در حال حاضر در کشور ۳۸ صندوق مجاز به منظور بازارگردانی وجود دارند که با مجوز رسمی از سازمان بورس فعالیت می‌کنند و شرکت‌های بورسی موظف به انتخاب آن‌ها هستند. اکنون این امر به یک الزام برای شرکت‌های بورسی تبدیل شده است و همین مسئله باعث می‌شود یک گام مهم در راستای عمق بخشیدن بازار بورس برداشته شود.

این نکته را در نظر داشته باشید که هرچقدر عمق بازار بیشتر باشد، موج‌های هیجانی که به وجود می‌آیند تاثیر کمی روی بازار خواهند داشت و همین امر به عنوان هدف اصلی تلقی می‌شود. تخصیص بازارگردان به شرکت‌های بورسی در حال حاضر یکی از امور مهم در بازار سرمایه به شمار می‌آید؛ چرا که با انجام این کار اعتماد مردم و سهام‌داران به این بازار مجدد تقویت خواهد شد و به دنبال آن حجم معاملات افزایش می‌یابد، ریسک نقدشوندگی کمتر می‌شود و با افزایش حجم معاملات شاهد رشد شاخص بورس خواهیم بود.

کلام آخر

نقش بازارگردانان در افزایش حجم معاملات بورس را بررسی کردیم. بازارگردانی سهام به صورت کلی به منظور روان کردن جریان معاملات در بازار بورس صورت می‌گیرد. فرآیند بازارگردانی در بورس کالا در حال انجام است و بعضی از سهم‌های بازار بورس نیز بازارگردان دارند. طبق آخرین اخبار منتشر شده از جانب سازمان بورس این فرآیند به صورت جدی‌تر پیگیری خواهد شد و سهم‌های بیشتری بازارگردان خواهند داشت. در صورت استفاده شرکت‌های بورسی از خدمات بازارگردانی، حجم معاملات به شکل چشم‌گیری افزایش خواهد یافت و دیگر شاهد صف‌های خرید و فروش سنگین در بازار نخواهیم بود. در این صورت، گره‌ معاملاتی در بازار بورس معنی و مفهومی نخواهد داشت. این وضعیت امنیت خاطر سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد و میزان سرمایه گذاری در بازار بورس را بیشتر می‌کند.

نقش حجم معاملات و نقدشوندگی بر فرصت های سرمایه گذاری و مخارج سرمایه ای در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

یکی از راه های تأمین سرمایه برای سرمایه گذاری، انتشار اوراق قرضه و سهام از طریق بازار بورس می باشد. بازار بورس اوراق بهادار نقش مهمی را در جذب سرمایه های اندک مردم و تأمین مالی شرکت ها فراهم می آورد. از آنجا که این بازارها در تخصیص منابع و سرمایه ملی نقش سازنده ای دارند، بنابراین مطلوبیت آن ها در جهت توسعه اقتصادی جامعه خواهد بود. مهم ترین عاملی که نقش مهمی درسرمایه گذاری دارد فرصت های سرمایه گذاری و مخارج سرمایه ای مربوط به شرکت هاست. بنابراین این پژوهش به بررسی نقش حجم معاملات و نقدشوندگی بر فرصت های سرمایه گذاری و مخارج سرمایه ای در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش داده های تابلویی طی دوره
1390-1394 پرداخته است. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که بین نقدشوندگی بر فرصت های سرمایه گذاری ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد، بین حجم معاملات بر فرصت های سرمایه گذاری ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد و همچنین بین نقدشوندگی و فرصت های سرمایه گذاری بر مخارج سرمایه ای ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. بنابراین به استفاده کنندگان صورت های مالی از جمله سرمایه گذاران پیشنهاد می گردد که قبل از اتخاذ هر گونه تصمیمی مبنی بر اینکه در چه شرکتی سرمایه گذاری کنند، فرصت های سرمایه گذاری شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و شرکت هایی را انتخاب کنند که دارای فرصت های سرمایه گذاری بیشتری هستند.