حجم معاملات در بورس

حجم معاملات

آموزش اندیکاتور NVI و سیگنال‌گیری از آن؛ به کاهش حجم معاملات توجه کنیم

پول هوشمند در بازار بورس اهمیت زیادی دارد. چندین ابزار و اندیکاتور در تحلیل تکنیکال با هدف شناسایی پول هوشمند ابداع شده‌اند که NVI یکی از آن‌هاست. این اندیکاتور با در نظر…

آموزش اندیکاتور تراکم/توزیع یا A/D؛ وقتی حجم و قیمت با شما حرف می‌زنند

شناسایی سهام مناسب نیازمند توجه به عوامل مختلف و متعددی است. یعنی نمی‌توان تنها با تکیه بر یک یا دو فاکتور در مورد خرید یا عدم خرید یک سهم تصمیم گرفت. به…

آموزش اندیکاتور OBV در بورس؛ وقتی زور حجم معاملات به قیمت می‌چربد!

یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که در تحلیل سهام اهمیت دارد، حجم معاملات است. حجم معاملات گویای حرف‌های زیادی است که اگر زبانش را بلد باشید، خوب می‌توانید بفهمید وضعیت از چه قرار…

وآیند و ۱۱ نماد فرابورسی از ۶ تیر محدودیت حجمی جدید می‌گیرند

مدیر عملیات بازار شرکت فرابورس از اعمال محدودیت حجمی جدید برای نماد وآیند و ۱۱ نماد فرابورسی دیگر از فردا، ۶ تیر ماه ۱۴۰۰، خبر داد. به گزارش اخبار بورس، به نقل…

چرا هسته معاملات بورس کند می‌شود؟

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه کندی هسته معاملات بورس در روزهای منفی بازار کمتر از روزهای مثبت است، در خصوص دلیل این امر گفت: وقتی بازار مثبت است، معاملات…

صفر تابلو در بورس چیست؟ نقطه صفر نوسان قیمت در هر روز معاملاتی

وقتی به تابلو یک سهم در بورس نگاه می‌کنیم ناخودآگاه اولین چیزی که آن را بررسی می‌کنیم قیمت است. قیمت اطلاعات زیادی را در دل خود دارد. معامله‌گران باتجربه با نگاه به…

نماد سپیدار مشمول محدودیت حجمی شد

طبق آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی ناظر بازار، نماد سپیدار که روز چهارشنبه عرضه اولیه شد، مشمول محدودیت حجمی شده است. به گزارش اخبار بورس، به نقل از پایگاه خبری تجارت‌نیوز، ناظر…

معاملات عمده در بورس؛ توافق برای معامله حجم بالای سهام

در بازار بورس، معاملات سهام به سه طریق انجام می‌شوند. این سه شیوه عبارت‌اند از معاملات خرد، معاملات بلوکی و معاملات عمده. همان‌طور که از عنوان این اسامی مشخص است، می‌توان حدس…

کدام شرکت‌های بورسی امروز مشمول معاملات مشکوک شدند؟

بررسی معاملات امروز بورس نشان می‌دهد که ۱۵ شرکت با داد و ستد ۱۱ تا ۴ برابری نسبت به میانگین یک ماهه، در گروه معاملات مشکوک قرار گرفته‌اند. به گزارش اخبار بورس،…

حجم معاملات؛ معیاری برای قدرت روند قیمت‌ها در بورس

معامله‌گران و سرمایه‌گذاران به شاخص کل توجه ویژه‌ای دارند و تغییرات آن را مد نظر قرار می‌دهند. ولی این تنها نکته‌ای نیست که باید مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار گیرد. در…

بررسی تأثیر ویژگی‌های مدیریت بر ارزش و حجم معاملات سهام؛ با تأکید بر روش‌های داده‌کاوی

هدف: هدف این پژوهش بررسی تأثیر ویژگی‌های مدیریت بر ارزش و حجم معاملات سهام؛ با تأکید بر روش‌های داده‌کاوی می‌باشد.

روش: پس از استخراج اطلاعات مالی ۱۶۵ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶، از مدل رگرسیون چندگانه با استفاده از الگوی داده‎های ‌ترکیبی و از روش‌های داده‌کاوی به عنوان روش آماری تکمیلی استفاده شده است.

یافته‌ها: ویژگی‌های مدیریت تأثیری معنادار بر ارزش معاملات سهام شرکت‌های بررسی شده داشته اما تأثیر این ویژگی‌ها بر حجم معاملات در اکثر موارد به صورت بی‌معنا مشاهده شده است. صرفاً دقت پیش‌بینی مدیریت دارای تأثیر معنادار بر ارزش معاملات بوده و خوش‌بینی و کوته-بینی مدیریت تأثیری معنادار بر حجم معاملات سهام خواهند گذاشت. بیشترین تأثیرگذاری بر ارزش‌ معاملات‌ مربوط به متغیرهای اندازه شرکت و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری بوده و بیشترین تأثیرگذاری بر حجم معاملات مربوط به متغیرهای نسبت قیمت به سود و نرخ بازده دارایی-های شرکت می‌باشد.

نتیجه‌گیری: تعداد اندکی از ویژگی‌های مدیریت تأثیری معنادار بر ارزش و حجم معاملات سهام داشته است و بازار سرمایه از طریق ارزش معاملات سهام انجام شده نسبت به ویژگی‌های مختلف مدیریت واکنش معنادار نشان داده است. همچنین صرفاً کوته‌بینی مدیریت تأثیری معنادار برارزش معاملات داشته و کوته‌بینی، خوش‌بینی و استقلال هیأت مدیره دارای تأثیری معنادار بر حجم معاملات بوده و سایر ویژگی‌های مدیریت جزءِ متغیرهای تأثیرگذار بر ارزش و حجم معاملات نبوده‌اند.

دانش‌افزایی: برای نخستین بار با استفاده از روش‌های ‌داده‌کاوی به بررسی و شناسایی تأثیرگذارترین ویژگی‌های ‌مدیریت بر ارزش و حجم معاملات سهام پرداخته شده است. در ادامه پیشنهاد می‌شود تا در پژوهش‌های آتی، تأثیر ویژگی‌های ‌مدیریت بر سایر متغیر‌های مالی از جمله بازده‌ خاص ‌سهام، بازده غیرعادی سهام، ریسک ریزش قیمت سهام و. مورد مطالعه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• ارزش معاملات سهام
• حجم معاملات سهام
• روش‌های داده‌کاوی
• سوگیری
• ویژگی‌های مدیریت

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Management Characteristics on the Value and Volume of Stock Transactions; with an Emphasis on Data Mining Methods

نویسندگان [English]

• afsaneh delshad 1
• Reza tehrani 2

2 Professor. Of Financial Management, Faculty of Management and Accounting, Tehran University , Tehran , Iran

Objective:The purpose of this study is investigating the impact of management characteristics on value and volume of stock transactions;with an emphasis on data mining methods.

Methods:after extracting the financial information of 165 firms listed in TSE for the period of 2007to2017,the method to test the hypothesis was a multiple regression model and using a combined data model and data mining methods has been used as complementary statistical methods.

Results:management characteristics had a significant effect on value of the stock trades of the companies under study,but effect of them on the volume of trading in most of the cases was not significant. management forecast accuracy has a significant effect on value of trades and the optimism and myopia management had a significant effect on the volume of stock trading.greatest effect on stock transaction value is also related to size of the company and the ratio of market value to book value and the greatest effect on volume of trading is related to ratio of price to profit and return on assets of the company.

Conclusion:Small number of management attributes had a significant effect on the value and volume of trades and the capital market through the value of stock trades had a significant reaction to different management characteristics.Also only the myopia management had a significant effect on value of trades and myopia,optimism and independence of board had significant effects on volume of trades and other management features were not significant variables on value and volume of transactions.

Contribution:for the first time by using data mining methods the most influential management characteristics on value and volume of stock trading are investigated and identified.It is suggested that in future researches,the impact of management characteristics on other financial variables such as specific stock returns on company,abnormal stock returns,stock price crash risk and…to be studied.

حجم معاملات سهام در بورس چیست؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، در بازار سرمایه به‌صورت روزانه معاملاتی بین سرمایه‌گذاران انجام می‌شود و این معاملات، حجم را شکل می‌دهد. درواقع حجم معاملات در سهم تعداد سهام یا اوراق بهادار خریدوفروش شده در یک بازه زمانی خاص است.

حال می‌توان بازه زمانی را یک روز و یا چند روز در نظر گرفت. اما حجم معاملات در بورس نکته اصلی اینجاست که کارکرد حجم معاملات در بازار سرمایه چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد.

حجم معاملات سهم

حجم معاملات هر سهم را به‌صورت روزانه می‌توان در صفحه سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com مشاهده کرد. به‌عنوان‌مثال در شکل زیر حجم معاملات سهام شرکت ایکس نشان داده‌شده است.

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید حجم معاملات سهام این شرکت حدوداً 19,512,000 سهم بوده است. این حجم به‌صورت روزانه نشان داده می‌شود و زمانی که قصد دیدن حجم معاملات سهم را در یک بازه زمانی چندروزه و یا چندماهه داشته باشیم باید از طریق نمودار سهم آن را مشاهده کرد.

حجم معاملات در نمودارها در انتهای نمودار و به‌صورت هیستوگرام نشان داده می‌شود. شکل زیر نمودار سهام شرکت ایکس را نشان می‌دهد که حجم معاملات آن نیز در طی چند ماه گذشته مشاهده می‌کنید.

اما نکته اصلی اینجاست که کارکرد استفاده از حجم معاملات در بازار سرمایه چیست و چگونه می‌توان از آن در معاملات بازار سهام استفاده کرد که سعی می‌کنیم با یک مثال آن را به بیان ساده توضیح دهیم. فرض کنید حجم معاملاتی سهمی به‌صورت میانگین همواره بین 400 تا 600 هزار سهم است. در یک روز خاص مشاهده می‌کنیم که حجم معاملات سهم به‌یک‌باره افزایش پیداکرده و به 1200000 هزار سهم رسیده است.

تا اینجای کار سرمایه‌گذار به این نتیجه می‌رسد که حجم معاملات سهم به‌صورت غیرعادی افزایش پیداکرده و باید به دنبال دلیل آن و بررسی سهم باشد. تا به اینجای کار افزایش یک‌باره حجم معاملات صرفاً یک هشدار برای سرمایه‌گذار به‌حساب می‌آید. حال باید بررسی کرد که افزایش حجم معاملات همگام با افزایش قیمت سهم بوده است یا کاهش قیمت سهم.

افزایش حجم معاملات در جهت مثبت، می‌تواند انتظار برای حرکت صعودی سهم در روزهای آینده باشد و حرکت نزولی هم نشان از احتمال انتشار خبر منفی در سهم هست که عده‌ای از این موضوع مطلع هستند و زودتر به فروش سهام اقدام کردند.

البته افزایش حجم معاملات در محدوده‌های حمایت و مقاومت تکنیکالی، نکته مهمی هست که باید مدنظر قرار گیرد. ازنظر تکنیکالی با رسیدن قیمت به حمایت‌های معتبر در سهم، انتظار افزایش تقاضا و حجم معاملات راداریم و در مقاومت‌ها هم شاهد افزایش حجم فروش و عرضه‌های فراوان هستیم.

بنابراین ممکن است در سهمی افزایش یک‌باره حجم معاملات را داشته باشیم و قیمت سهم هم مثبت شود ولی با مشاهده نمودار سهم می‌بینیم که سهم در محدوده مقاومتی خود در حال معامله است و احتمال کاهش قیمت بعدازآن وجود دارد و این به‌عنوان یک سیگنال خرید در سهم به‌حساب نمی‌آید.

از طرفی ممکن است در سهمی افزایش یک‌باره حجم معاملات را داشته باشیم و این افزایش سهم در محدوده حمایت تکنیکالی اتفاق افتاده باشد. در این حالت می‌توان گفت که با افزایش یک‌باره حجم معاملات و آن‌هم در محدوده مثبت انتظار رشد قیمت سهم وجود دارد.

البته باوجودی که افزایش یک‌باره حجم معاملات و هم‌زمان تغییر قیمت در سهم، به‌عنوان یکی از نشانه‌ها در تحلیل تکنیکال به‌حساب می‌آید، نباید صرفاً به خاطر افزایش حجم معاملات، تصمیم به خریدوفروش گرفت.

حجم مبنا در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

قانون همواره در پی ایجاد امنیت و آرامش است؛ در هر بازار و کسب‌وکاری نیز برای جلوگیری از سودجویی، قوانینی پایه‌گذاری می‌گردد. حتی گاهی طبق نیاز روز، قوانین قبلی تغییر و یا به‌روزرسانی می‌شود. بازار سهام به‌عنوان یکی از بازارهای حساس مالی از این قاعده مستثنی نبوده و قوانین به خصوصی در جهت ایجاد هرچه بیش‌تر امنیت و فضای آرام برای انجام دادوستد و معاملات دارد.

این قوانین، چارچوبی است که به‌وسیله آن تمام افراد دخیل در چرخه معاملات بازار بتوانند به‌راحتی و با حداکثر امنیت به دادوستد بپردازند. یکی از ابزارهای حفظ امنیت در معاملات سهام، «حجم مبنا» است که در این مقاله به‌تفصیل به آن می‌پردازیم.

حجم مبنا چیست؟

به حداقل تعداد سهامی که باید در طول یک روز معامله شود تا قیمت اصلی (پایانی) آن سهم بتواند نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، «حجم مبنا» گفته می‌شود. حجم مبنا ابزاری است که تنها در بورس تهران برای کمک به حفظ آرامش در معاملات از آن استفاده می‌شود. به‌این‌ترتیب که این ابزار باعث کاهش هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت‌های بورسی شده و هم‌چنین از افت یا رشد بی‌رویه آن جلوگیری می‌کند. در تعیین میزان آن هیچ معامله گری دخالت نداشته و به‌طور خودکار توسط سامانه معاملات اندازه‌گیری می‌شود. برای مشاهده حجم مبنای مربوط به هر نماد بورسی، می‌بایست در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) به جستجوی نماد موردنظر پرداخت.

قیمت آخرین معامله

آخرین قیمتی که یک سهم روی تابلو بین خریدار و فروشنده معامله می‌شود، قیمت آخرین معامله است. به این صورت که حتی اگر یک سهم مورد معامله قرار بگیرد قیمت معامله تغییر خواهد کرد و حجم معاملات در قیمت معامله تأثیری ندارد.

قیمت اصلی/پایانی

قیمت اصلی یا پایانی یک سهم به میانگین قیمت‌های مورد معامله سهام در یک روز گفته می‌شود. از همین رو به قیمت پایانی، میانگین وزنی هم گفته می‌شود و حجم معاملات در قیمت پایانی کاملاً تأثیر دارد.

تاریخچه شکل گیری حجم مبنا

حجم مبنا در سال ۱۳۸۲ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به سردبیری حجم معاملات در بورس حجم معاملات در بورس حسین عبده تبریزی شکل گرفت. در ابتدای این قانون، اساس بر این بود که ۱۵ درصد از کل سهام یک شرکت بورسی طی یک سال مورد معامله قرار گیرد و روزهای کاری سال ۲۵۰ روز در نظر گرفته شده بود. بر این اساس حجم مبنای روزانه یک سهم، ۰.۰۰۰۶ (شش ده‌هزارم) کل سهام شرکت در نظر گرفته شد تا قیمت اصلی/ پایانی بتواند نوسان کند.

این قانون در سال ۱۳۸۳ از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش یافت و حجم مبنای روزانه سهم به ۰.۰۰۰۸ (هشت ده‌هزارم) تغییر کرد؛ اما از سال ۱۳۹۳ به بعد به ۱۰ درصد کاهش یافته و تا به امروز ثابت مانده است؛ بنابراین حجم مبنای روزانه یک سهم به ۰.۰۰۰۴ (چهار ده‌هزارم) تبدیل گردید و ابتدای هر هفته در صفحه نماد هر سهم قرار می‌گیرد.

نکته: در تمام شرکت‌های بورسی در حال حاضر باید ۱۰ درصد از تعداد سهام کل شرکت در یک سال مورد معامله قرار بگیرد تا قیمت اصلی/پایانی آن بتواند به بالاترین یا پایین‌ترین حد خود برسد.

تاثیرات حجم مبنا بر معاملات بورس

یکی از تاثیرات اصلی حجم مبنا، جلوگیری از افزایش یا کاهش‌های ناگهانی قیمت سهام است.
با وجود حجم مبنا سرمایه‌گذاران اطمینان خواهند داشت که نوسانات قیمت بر اثر خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام به وجود آمده است.
در این صورت قیمت‌های غیرواقعی و کاذب ایجاد نخواهد شد.
در شرایطی که حجم مبنا وجود نداشته باشد، معامله حتی چند عدد از سهام یک شرکت می‌تواند قیمت پایانی را تحت تاثیر قرار دهد.
از سوی دیگر، اعمال هر گونه محدودیت در بازار مورد پسند سرمایه‌گذاران نیست. بسیاری از سرمایه‌گذاران علاقه دارند قیمت بر اساس میزان عرضه و تقاضا مشخص شود و وجود حجم مبنا و دامنه نوسان را باعث محدودیت بازار می‌دانند.

قوانین جدید حجم مبنا در بورس

در قوانین جدید، استثنا‌هایی برای محاسبه حجم مبنا وجود دارد که قبل از بیان آن‌ها، لازم است با ارزش مبنا آشنا شوید.

ارزش مبنا، عبارت است از ضرب حجم مبنا در قیمت آخرین روز معاملاتی در پایان هفته و عموما چهارشنبه‌ها. برای شرکت‌هایی که کمتر از ۲۰هزار میلیارد ریال سرمایه دارند، به شرح زیر است:

• اگر ارزش مبنا بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد ریال باشد، حجم مبنا همان عدد محاسبه‌شده یعنی، ۰.۰۰۰۴ درصد از کل سرمایه است.
• اگر ارزش مبنا کمتر از ۵۰ میلیارد ریال بود، حجم مبنا برابر است با ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی
• اگر ارزش مبنا بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال بود، حجم مبنا برابر است با ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی
• برای شرکت‌هایی که سرمایه بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال دارند، حجم مبنا همان مقدار معین و برابر با ۰.۰۰۰۴ درصد، برای ارزش مبنای بین ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد ریال است و کمتر و بیشتر از این مقدار مانند روش فوق محاسبه می‌شود.
• برای بازار اول و دوم فرابورس و شرکت‌هایی که سرمایه آن‌ها کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال است، در بازه ارزش مبنای ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد ریال و با سرمایه بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال، در بازه ارزش مبنای ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد ریال، همان ۰.۰۰۰۴ درصد کل معاملات و در غیر این صورت، مانند بالا محاسبه خواهد شد، یعنی حداقل و حداکثر ارزش مبنای معین‌شده، تقسیم بر قیمت پایانی معاملات
• در بازار پایه زرد، تفاوت در حداقل ارزش مبنا است که ۲۰ میلیارد ریال است و سایر قوانین مانند بازار پایه است.
• در بازار پایه نارنجی فرابورس نیز، همه چیز به جز حداقل ارزش مبنا که ۱۰ میلیارد ریال است مانند سایر بازار‌ها است.
• در بازار پایه فرابورس نیز این حداقل میزان مشخص‌شده، ۵ میلیارد ریال است.

نحوه محاسبه حجم مبنا

در بالا ذکر گردید که قیمت پایانی هر سهمی برای داشتن نوسان باید حداقل ۱۰ درصد تعداد سهام کل شرکت مورد معامله قرار بگیرد. این درصد برای یک سال سهم است و برای محاسبه هرروز باید آن را تقسیم‌بر تعداد روزهای کاری هرسال کنیم که ۲۵۰ روز است. از تقسیم این دو عدد، رقم ۰٫۰۰۰۴ به دست می‌آید. با ضرب این عدد در تعداد سهام کل شرکت، حجم مبنا هر سهم محاسبه می‌شود.

۰.۱= ۱۰۰÷۱۰ ۱۰ درصد تعداد سهام کل شرکت
۰.۰۰۰۴ = ۲۵۰ ÷ ۰.۱

تعداد سهام کل شرکت × ۰.۰۰۰۴ = حجم مبنا (۱
۲۵۰ روز کاری÷ ۱۰ درصد تعداد سهام = حجم مبنا (۲

ارزش حجم مبنا چگونه محاسبه می‌شود؟

در حال حاضر، حجم مبنا ابتدای هر هفته محاسبه می‌شود و تغییر می‌یابد. ارزش حجم مبنای تعیین‌شده برای یک هفته باید بین ۵۰ میلیون تا ۱ میلیارد تومان باشد و نمی‌تواند خارج از این محدوده باشد. این قانون به دلیل مشکلاتی که برای سهام شرکت‌های دارای ارزش بسیار بالا و یا شرکت های با سهام ارزش پایین پیش می‌آمد، وضع گردیده است.

بعد از به دست آمدن عدد حجم مبنا به روش فوق، می‌بایست آن را در قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه ضرب نماییم:

• چنانچه عدد به‌دست‌آمده در آخرین روز کاری هفته (چهارشنبه) عددی بین ۵۰ میلیون تومان و ۱ میلیارد ریال باشد، حجم مبنا برای روز شنبه همان عدد به‌دست‌آمده خواهد بود.

• چنانچه عدد به‌دست‌آمده کم‌تر از ۵۰ میلیون تومان بود، حجم مبنا برای روز شنبه برابر با ۵۰ میلیون تومان تقسیم‌بر قیمت پایانی روز چهارشنبه خواهد بود.

• چنانچه عدد به‌دست‌آمده بیش‌تر از ۱ میلیارد تومان بود حجم مبنای ما برای روز شنبه، برابر با ۱ میلیارد تومان تقسیم‌بر قیمت پایانی روز چهارشنبه خواهد بود.

حداکثر ارزش حجم مبنا: ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان
حداقل ارزش حجم مبنا: ۵۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان

نکته: محاسبات حجم مبنا در آخرین روز کاری هفته (چهارشنبه) و برای هفته آینده انجام می‎شود.

مثال:

فرض کنید قیمت روز گذشته نمادی،۱۲۰ تومان است. چنانچه نماد دارای حجم مبنایی معادل با ۲ میلیون سهم باشد و میزان معاملات آن در روز موردنظر به ۱ میلیون سهم (۵۰ درصد حجم مبنا) برسد، برای محاسبه قیمت پایانی روز جاری، می‌بایست ابتدا میانگین وزنی معاملات آن روز را حساب کنیم. سپس میانگین به‌دست‌آمده را منهای قیمت پایانی روز گذشته کرده و در حجم مبنا ضرب می‌نماییم و حاصل آن را با قیمت پایانی روز گذشته جمع کرده تا قیمت پایانی به‌دست‌آمده در این روز محاسبه شود. به‌این‌ترتیب اگر میانگین وزنی معاملات روز جاری را ۱۳۰ در نظر بگیریم، قیمت پایانی نماد برابر با ۱۲۵ تومان خواهد بود.

میانگین وزنی معاملات امروز: ۱۳۰
قیمت پایانی روز گذشته: ۱۲۰ تومان
حجم مبنا: ۲ میلیون سهم
حجم معاملات روز جاری: ۱ میلیون سهم
تفاوت میانگین وزنی معاملات امروز باقیمت پایانی در روز گذشته:۱۰=۱۲۰-۱۳۰
تعدیل با حجم مبنا: ۵=۱۰×۰.۵
قیمت پایانی امروز: ۱۲۵=۱۲۰+۵

بنابراین مبنای تغییرات قیمت‌ها و سقف مجاز نوسان روز بعد، در بازه ۵ درصد مثبت و ۵ درصد منفی خواهد بود.

محاسبه قیمت پایانی

همان‌طور که قبلاً گفته شد قیمت پایانی به‌نوعی میانگین وزنی قیمت نیز محسوب می‌شود؛ اما قیمت پایانی هر سهم محاسبات پیچیده‌ای دارد که فرم آن در ادامه قرار داده شده است.

حالت اول: حجم معامله‌شده کمتر از حجم مبنا باشد.

P2 = قیمت پایانی روز جاری
P1 = قیمت پایانی روز قبل
z = میانگین وزنی قیمت در روز جاری p2 = p1 [(z-p1) y ÷ x]
y = حجم معاملات
x = حجم مبنا شرکت

حالت دوم: حجم معاملات مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد.

p2 = قیمت پایانی روز جاری
z =میانگین وزنی قیمت در روز جاری p2 = z
مجموع تعداد سهام ÷ مجموع ارزش = z

حجم مبنای شرکت های فرابورسی

برای شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت می‌کنند، حجم مبنا ۱ (یک) است؛ یعنی کافی است یک سهم در نماد موردنظر معامله شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال شود و ربطی هم به حجم معاملات ندارد. البته توجه داشته باشید که برای محاسبه قیمت پایانی همان میانگین وزنی را در نظر می‌گیرند. علاوه بر شرکت‌های فرابورسی، حجم مبنای سهام شرکت ها در روز بازگشایی نماد که می‌تواند علت‌های مختلفی مانند افزایش سرمایه، عرضه اولیه، پس از مجمع، تقسیم سود نقدی و … داشته باشد نیز یک است. ازآنجاکه دامنه نوسان در این روز وجود ندارد، قیمت سهام طبق عرضه و تقاضا مشخص گردد.

مزایا و معایب حجم مبنا

مهم‌ترین مزیت حجم مبنا، جلوگیری از حرکات پرشیب و یک‌باره در روند قیمت‌ها است. هم‌چنین حجم مبنا در بورس مانع از ایجاد قیمت‌های کاذب می‌شود؛ اما نکته قابل‌توجه این است که در مواقعی مانند تشکیل صف خریدوفروش، باعث بلوکه شدن مقدار زیادی از پول می‌گردد و نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند می‌شود. هنگامی‌که میزان حجم معاملات بسیار پایین می‌آید، سرمایه‌گذاران در بورس در این شرایط می‌گویند سهم خشک شده است و نوسان نمی‌کند. در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچ‌گونه حجم مبنا و دامنه نوسان باز می‌کند تا معاملات انجام گیرد و قیمت موردنظر خریداران و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.

سخن آخر

بازار بورس، بازاری همراه با ریسک است، لذا سازمان بورس و اوراق بهادار تهران همواره در تلاش برای به حداقل رساندن ریسک و اتخاذ قوانینی در جهت ایجاد فضایی امن برای انجام معاملات است. ازاین‌رو حجم مبنا را به‌عنوان ابزاری برای کمک به حفظ آرامش تعیین کرده است. در کنار تمام مزایای حجم مبنا که در این مقاله به آن اشاره گردید، به معایب آن نیز پرداختیم و در نهایت اشاره کردیم که سازمان بورس برای رفع مشکلات و معایب ناشی از آن نیز راهکارهایی اندیشیده و حجم مبنا را به ابزاری کارآمد و ضروری در معاملات بورس تهران تبدیل نموده است.

چگونه صفحه معاملاتی tsetmc را بخوانیم؟

زمانی که برای اولین بار وارد صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران می‎شویم در دید اول با صفحه‎ای پر از اعداد و ارقام مبهم مواجه می‎شویم هر چه بیشتر به عمق این اعداد وارد شویم تصور می‌کنیم با دنیای عجیب و غریب‎تری رو به رو شده‎ایم اما لازم است برای رفع این ابهامات تک تک آیتم‎های موجود در این صفحه را برای انجام معاملات سهام مورد بررسی قرار دهیم.

ابتدا باید ببینیم که در صفحه معاملاتی چه عناوینی خودنمایی می‎کند و این اعداد و ارقام چه چیزی را به ما نشان می‎دهند:

قیمت سهم:

برای اینکه متوجه شویم قیمت سهم چقدر است با دو عنوان قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله در این صفحه رو به رو می‎شویم.در ستون سمت راست جدولی را مشاهده می‎کنیم که حاوی قیمت خرید، قیمت فروش و قیمت آخرین معامله است همچنین اعدادی نظیر اولین قیمت، قیمت پایانی و قیمت دیروز هم در آن میان به چشم می‌خورد که در ادامه به آن‏ها می‎پردازیم.

اولین قیمت:به اولین قیمتی که سهم در شروع معاملات تجربه می‌کند گفته می‏شود.

قیمت پایانی: قیمت میانگین کلیه معاملات انجام شده در هر روز است در حقیقت میانگین‎گیری کلیه معاملات انجام شده در هر روز قیمت پایانی همان روز است.

قیمت دیروز:به قیمت پایانی روز قبل، قیمت دیروز گفته می‎شود.

قیمت آخرین معامله:به قیمت آخرین معامله‌ای که در هر روز انجام می‎شود قیمت آخرین معامله گفته می‎شود.

دامنه نوسان:حداقل و حداکثر قیمت را تعیین می‎کند در بازار بورس این عدد برای سهام مثبت و منفی 5درصد است. دامنه نوسان با قیمت پایانی روز گذشته باز می‎شود یعنی وقتی قیمت پایانی 2درصد مثبت شود روز بعد دامنه نوسان با 2درصد مثبت باز خواهد شد و با شروع معاملات می‎تواند از این قیمت مثبت یا منفی 5درصد افزایش یا کاهش قیمت را تجربه کند.

تعداد معاملات: تعداد معاملات در بورس تعداد دفعات انجام معامله در یک نماد را نشان می‌دهد. در واقع تعداد معاملات، نشان می‌­دهد که سهام یک نماد چندبار خرید و فروش شده است .اگر بخواهیم این عدد معیاری برای نوسان‎گیری قرار دهیم باید بگوییم که مبنا قرار دادن تعداد معاملات برای بررسی وضعیت سهم عامل دقیق و قابل استنادی نیست.

حجم معاملات: به تعداد سهام خریداری شده و فروش رفته در یک بازه زمانی خاص، حجم معاملات بازار گفته می‌شود. البته باید در نظر داشت که می‌توان بازه زمانی را سنجش حجم معاملات به شکل روزانه، هفتگی و یا ماهانه در نظر گرفت علاوه بر حجم معاملا‌ت را نه تنها می‌توان برای یک نماد بلکه می‎توان برای بخش‌های مختلف بازار مثل شاخص صنعت و یا شاخص بورس نیز مورد بررسی قرار داد. به بیان ساده تر تعداد سهامی که در یک روز معاملاتی جابه جا می‎شود حجم معاملات آن سهم در آن روز است.

ارزش معاملات: اگر ارزش تمامی معاملات انجام شده در سهام را در نظر بگیریم در واقع ارزش معاملات آن سهم را مورد ارزیابی قرار دادیم یعنی اگر قیمت پایانی را در تعداد کل سهام شرکت ضرب کنیم ارزش معاملات آن به دست می‎آید به زبان ساده اگر بخواهیم کل سهام یک شرکت را خریداری کنیم به چقدر پول نیاز داریم!

اگر بر روی سهامی سه معامله انجام شود، ارزش معاملات آن سهم را باید از مجموع سه معامله صورت گرفته به دست آورد.

اگر بر روی سهم 100معامله با قیمت 10ریال و 200معامله با قیمت 15ریال و 150 معامله با قیمت 12ریال انجام شود ارزش معاملات صورت گرفته به ترتیب 1000ریال، 3000ریال و 1800ریال می‎شود و در نتیجه ارزش معاملات روزانه این سهم به 5800 ریال می‌رسد.

این مقاله را حتما مطالعه کنید: شاخص‎های بورس را بهتر بشناسیم

ارزش بازار چیست؟

این آیتم که در سمت راست صفحه دیده می‎شود ارزش بازار سهم مورد نظر را نشان می‎دهد.در واقع از ضرب تعداد سهام یک شرکت در قیمت هر سهم ارزش بازار آن سهم به دست می‌آید. در بازار سهام ارزش بازار شرکت‌ها معادل ارزش بازار کل سهام منتشر شده آن شرکت است.

مثال: اگر قیمت سهام شرکتی 2000 ریال باشد و 1 میلیون برگه سهم از آن منتشر شده باشد حاصلضرب این دو عدد ارزش بازار سهم را به ما نشان می‌دهد که برابر است با 2میلیارد ریال. با این حساب اگر قیمت سهامی افزایش پیدا کند ارزش بازار آن شرکت نیز رشد خواهد کرد و اگر قیمت سهم با افت مواجه شود ارزش بازارش نیز کاهش می‎یابد همچنین در صورتی که قیمت سهام یک شرکت ثابت بماند و شرکت موردنظر، سهام بیشتری منتشر کند، ارزش بازار آن افزایش خواهد یافت.

وضعیت نماد: در مقابل آیتم وضعیت نماد با یکی از چهار حالت مجاز، مجاز محفوظ، ممنوع و ممنوع متوقف مواجه خواهیم شد.

*وضعیت مجاز:یعنی سهم در حال عادی خود قرار دارد، سهم باز است و هیچ مشکلی نیز سر راه معاملات آن وجود ندارد.

*مجاز محفوظ:به این معنی است که سفارش‌گیری انجام می‎شود اما معامله‎ای صورت نمی‎گیرد.در واقع در این حالت بین خریدار و فروشنده مچینگ صورت می‌گیرد اما معامله‎ای شکل نخواهد گرفت در واقع قبل از باز شدن نماد این حالت رخ می‎‎دهد.

*ممنوع:زمانی این حالت در مقابل وضعیت نماد به چشم می‎خورد که نماد متوقف شده است در حقیقت این حالت به این معناست که نه سفارش‌گیری و نه معامله هیچکدام صورت نمی‎گیرد اما احتمال بازگشایی آن نماد در روزهای آینده نزدیک است.

*ممنوع متوقف:این حالت نیز بیانگر آن است که نماد به کلی بسته شده است و تا زمانی حجم معاملات در بورس که ناظر پیغامی مبنی بر بازگشایی آن ندهد معاملات این نماد همچنان ممنوع خواهد بود.

در جدول وسط صفحه به موارد دیگری نظیر بازه روز، قیمت مجاز، بازه هفته و غیره برخورد می‌کنیم.

بازه روز:در مقابل این آیتم دو عدد وجود دارد عدد سمت راست بالاترین قیمتی است که سهم در طول روز دیده و سمت چپ پایین‌ترین قیمتی که در آن روز تجربه کرده است.

قیمت مجاز: بالاترین و پایین‌ترین قیمتی که سهم مجاز است در یک روز معاملاتی تجربه کند قیمت مجاز آن نماد نام دارد.

بازه هفته: به بیشترین و کمترین قیمتی که سهم در یک هفته گذشته به آن رسیده است بازه هفتگی گفته می‎شود.

بازه سال: به بیشترین و کمترین قیمتی که سهم در یک سال گذشته به آن رسیده است نیز بازه سال گفته می‎شود.

تعداد سهم: واضح است که این آیتم تعداد سهم های منتشر شده از شرکت را نشان می دهد.

حجم مبنا: یکی از مواردی است که هر سهامداری بارها و بارها با آن رو به رو شده است را باید حجم مبنا دانست ممکن است مفهوم حجم مبنا برای برخی از افراد اندکی مبهم باشد اما به زبان ساده باید گفت برای اینکه قیمت سهم بتواند در 5درصد مجاز خود حرکت کند باید حجمی به میزان حجم مبنا مورد معامله قرار گیرد یعنی اگر سهمی به طور کامل 5درصد افزایش یا کاهش پیدا کند حداقل حجمی که باید معامله شود تا سهم قیمت چنین سقف و کفی را تجربه کند حجم مبنا است.

سهام شناور: سهم شناور به میزان سهام هر شرکتی که از یدک سهامداران عمده خارج است و سهامداران خرد می تواند آن میزان را مورد معامله قرار دهند گفته می شود. در حقیقت بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن آماده عرضه آن هستند و قصد نگه داشتن آن سهام را ندارند.

به بیان دیگر اگر کل حجم معاملات در بورس سهام یک شرکت را در نظر بگیریم و میزان سهام سهامداران راهبردی را نیز به دست بیاوریم از کسر میزان سهام سهامداران عمده از کل سهام شرکت سهام شناور آزاد حاصل می‎شود.

میانگین حجم ماه:این عدد میانگین حجم معاملات انجام گرفته در طول یک ماه است.

EPS: سود به ازای هر سهم را EPS آن سهم می گوییم یعنی اگر سود یا در آمد یک شرکت را بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم کنیم سود به ازای هر سهم به دست می آید.

P/E: این عدد که از تقسیم قیمت سهم بر EPS آن حاصل می شود. دوره بازگشت اصل سرمایه را به سرمایه گذار نشان می دهد.

P/Eگروه: در واقع میانگین P/E تمامی سهم هم گروه با سهم مورد نظر ما است.

P/S: نسبت قیمت هر سهم به فروش هر آن سهم است.در حقیقت اگر فروش رشد کند مقدمات رشد شرکت نیز فراهم می‎شود یعنی رشد شرکت باید از رشد فروش آغاز شود.

در جدول سمت چپ نیز با برخی اعداد از جمله حجم و تعداد روبه رو هستیم که در مقابل آن دو آیتم حقیقی و حقوقی ذکر شده است.

حجم خرید و فروش حقیقی و حقوقی: میزان خرید و فروش افراد حقیقی و حقوقی را در طول یک روز معاملاتی نشان می دهد.

تعداد خرید و فروش حقیقی و حقوقی: تعداد افراد حقیقی و حقوقی را نشان می‎دهد که در حجم مشخصی در حال معامله بر روی سهم مورد نظر هستند.

در جدول پایین‎تر با آیتم هایی مانند تعداد و حجم خرید و فروش سهم روبه رو می‎شویم. در این آیتم نیز ردیف بالایی از قسمت خرید در اصطلاح سرخط خرید و ردیف اول از بخش فروش سر خط فروش است. سر خط خرید بیشترین قیمت خرید و سرخط فروش پایین ترین قیمت فروش را در آن لحظه به ما نشان می‎دهد علاوه بر از این بخش می‎توانیم تعداد افرادی که در آن لحظه درخواست خرید و فروش خود اعمال می‎کنند را نیز مشاهده کنیم.برای خرید و فروش نمادهای مختلف می‌توانید به کارگزاری کاریزما مراجعه کنید.

در سمت چپ صفحه یک نمودار به چشم می‎خورد که این نمودار قیمت و حجم مورد معامله سهم را در طول هر لحظه از یک روز معامله به نمایش می‎گذارد.

در پایین صفحه نیز با یک جدول به نام مقایسه شرکت‎های گروه مواجه می‎شویم که به تمامی اطلاعات نمادهایی که با سهم مورد نظر ما در یک گروه یا یک صنعت قرار می‎گیرند دستیابی پیدا می‎کنیم. با بررسی این جدول به راحتی می‎توانیم از وضعیت حجم معاملات در بورس سایر شرکت‎های هم‎گروه با سهم خود مطلع شویم.

در این جدول می‌توان به اطلاعاتی از جمله قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی، تعداد معاملات، حجم معاملات، ارزش معاملات و به علاوه تمامی این موارد در 30 روز گذشته برای هر یک از نمادهای هم گروه با سهم مورد نظر خود دسترسی پیدا کنیم.